Ayaspaşa Palas

Bu sitenin en efsanevi, en nadide, en “İnanamıyorum yaaa”, en “İyi ki bu maceraya atıldım” fotoğraflarından birkaçı…

İyi ki bu fotoğrafları benimle -ve dolayısıyla sizlerle- cömertlikle paylaşan birileri var, iyi ki aile fotoğraflarını biz de görebiliyoruz. Yakın tarihi böyle böyle doğru parçalarla tamamlıyoruz….

Buyrunuz fotoğrafların, bir savaş kahramanının ve bir binanın tarihine…

Bir de…

Gümüşsuyu’nda insanı güzellikleriyle etkileyen o apartmanların ilkine…

Bir arkadaşımla yeni tanışıyoruz; birbirimize yapıp ettiklerimizden bahsediyoruz… herumutortakarar.com yeni bitmiş, daha açmamışız, deli heyecanlıyım herkese ondan bahsediyorum. 

‘Yeni arkadaşım’ “Miralay Şefik Bey’i bilir misin?” dedi…

Bilinmez mi!? Bir Haluk Oral değilim ama Çanakkale Savaşı’nı biliyoruz biraz, hiçbir şey bilmesem Gümüşsuyu’ndan Rus Lokantası ile Askeri Hastane arasında kalan, Atatürk Kitaplığı’nın da olduğu sokağın ismi Miralay Şefik Bey Sokak’tır.

MİRALAY ŞEFİK BEY İLE İLİŞKİSİ BİLE YETERDİ BANA AMA…

“Benim büyük dedem Miralay Şefik Bey; anneannem doğduğu dönemde Ayaspaşa Palas yaptırılmış. Biliyorsun eskiden mezarlık oralar, yapılan ilk apartman. Yapımı 1926’da başlamış, 1928’de bitmiş, sonra binanın ikinci yarısı yapılmış, 1929 anneannemin doğduğu yıl. Anneannemin babası Hasan Tahsin, binayı yapan kardeşlerden biri (Diğeri Hüseyin Hüsnü). Anneannemin annesinin babası Miralay Şefik Bey” dedi ve ekledi: “Bina yapıldığında birlikte çekilmiş fotoğrafları var, onları çerçeveletip astım istersen haftaya bize gel göstereyim.”

Beni tanıyanlar, hatta buradan okuyanlar bile anlamıştır ne kadar heyecanlandığımı; köpek olsam kuyruğum durmuyordu o an inanın!

O binanın Miralay Şefik (Aker) Bey ile bağını öğrenmek bir yana, yapım yıllarından fotoğraf var ve ben onları göreceğim, hatta yayınlayabileceğim.

Ne kadar sevindim anlatamam.

‘Bir arkadaşım’ dememin nedeni de, arkadaşımın mütevazılıkla “Annem, anneannem, torunlar varken binayı benim adımla anmamız doğru olmaz” demesi… 

İNÖNÜ CADDESİ’NDEKİ SIRA BİNALARIN İLKİ

İlgilenenler bilir ki, bugün İnönü Caddesi üzerinde, Alman Konsolosluğu’nun karşısındaki bölge çok eskiden Ayaspaşa Mezarlığı idi (onu ayrı yazacağım). Hatta mezarlık farklı dinlere mensup insanlara ayrılan geniş ve farklı alanlarla çok genişti. Küçüldükçe küçüldü burada apartmanlaşmaya da izin verildi.

Ayaspaşa Palas da ilk bina. Genellikle o dönemin sigorta haritaları belli yıl aralıklarda yapıldığından bir bakıyoruz -1926 haritası- mezarlık, bir bakıyoruz yan yana binalar…

Ve bu benim için o kadar önemli ki… Bana anlatırken arkadaşım “O bölgede yapılan ilk apartman Ayaspaşa Palas” demişti ama ben emin olmak isterim hep, fotoğraflara bakınca… Başka kimse yok:)

ŞİNASİ’NİN MEZARI BİNANIN ALTINDA

Bu seneydi sanırım, adı anıldığında hep “Türk toplumunda Tanzimat’ın ilanı ile başlayan batılılaşma sürecinin ilk ve en önemli yazarlarından” gibi ifadelerle kullanılan gazeteci, yayıncı, şair ve oyun yazarı İbrahim Şinasi’nin, 1871 yılında, 45 yaşındaki ölümünün ardından Ayaspaşa Mezarlığı’na hatta tam da Ayaspaşa Palas’ın altına gömüldüğü haberleri çıktı. Mehmet Dilbaz’ın araştırmalarıyla bu sonuca ulaşılmış. 

Eski fotoğraflarda bu bölge selvi ve selvi ve mezar taşları. Şimdilerde ise çoğu etkileyici görünümlü, sıra sıra apartmanlar… 

MİMAR İMZASI DA VAR; HRANT APRAHAM

Ayaspaşa Palas aslında bir bina ve sonradan eklenen bir binadan oluşsa da girişi tek. Bana bilgileri veren arkadaşım kattaki iki daireyi birleştirip bir daire haline getirmiş, çok güzel döşemiş; fotoğraflarını da çektim, belki onları da yayınlarım. Dev tavan yüksekliği; mis…

Binanın mimarı Hrant Apraham. Binada imzası da var, 1928 tarihiyle birlikte. İmza bana çok, çok şık gelse de sanatçı/araştırmacı Tayfun Serttaş, ‘Mimarlar Mezarlığı’ adlı sergisiyle ilgili röportajlarında “Gümüşsuyu’nda Hrant Apraham’a ait hilal ve yıldız şeklinde tasarlanmış mimar yazıtı. Cumhuriyet sonrası İstanbul mimarlarının yeni ideolojik sisteme entegre olma çabalarının çarpıcı bir örneği” diyor.

Apraham’ın, aynı yıl Nişantaşı’ndaki Alhambra Apartmanı’nı da yaptığını yine 1928 tarihli imzasından anlıyorum.

Sonuç; belki yakında içinden de fotoğraflar paylaşırım, bina önünde Hasan-Hüseyin kardeşler ve Miralay Şefik Bey’in fotoğrafı bugün bize mutluluk versin! Bana veriyor!