Belvü Apartmanı

Güzel manzara, iç yakan hikâye… Belvü Apartmanı, Elmadağ, 1921.

Binanın altındaki kuruyemişçi bunu saklamak için elinden geleni yapsa da, Art Deco sundurma, o kapı, binanın dışını süsleyen oyma güller, çiçekler… Başınızı hafif kaldırdığınız anda incelemeye koyulacağınız Belvü, Elmadağ’ın en güzel apartmanlarından biri… 

Büyük şehirlerde pek çok Belvü Apartmanı, misal Ankara’da Belvü Palas var(mış). Fransızca ‘güzel manzara’ anlamına gelen ‘bellevue’nun Türkçeleşmiş hali.

HAKSIZLIĞIN ÜZERİNDE OTURMAK

Diş röntgeni çektirmeye giderken görüp bir bakayım dedim ama bu güzel yapının onu yaptırmış insanların elinden 15 gün içinde Varlık Vergisi ile alınmış olması ve sonrasında okuduklarım beni etkiledi, yazamadım.

Varlık Vergisi hakkında hepimiz bir şeyler biliyoruz ama anlatıları okumak, yapılanların izini arşivlerden sürmek, binlerce insanın ‘susuşunu’ gözlemlemek, bu haksızlığın üzerinde oturulduğunu görmek, bir kez daha bana acı verdi.

‘KENDİ APARTMANIMDA KİRACIYIM’

Kapıya dikkatli bakınca M ve O harfleri görülüyor; 1921’de yapılan apartman hâlâ Mihran ve Margarios Ohanyan’ın isimlerini taşıyor… Ermeni tüccar Margarios Ohanyan anlatıyor:

“Bana 1 milyon liralık bir vergi tahrir edildi. Paramız yoktu. Elimizdeki mal ve emlâğı satıp paraya çevirmemize vakit kalmadan bütün menkul ve gayrimenkulümüze el koydular. Mağazamızı mühürlediler ve yok pahasına satışa başladılar. Küçük Han’da 22 odamız vardı. Hepsini götürü olarak bir arada sattılar; 36 bin liraya gitti. Halbuki teker teker satılsa idi, o günkü rayiçle 60 bin liraya satılabilirdi. Arkadan şimdiki Radyo Evi’nin karşısında bulunan Belvü Apartmanı da 156 bin liraya yok pahasına satıldı. Apartman 7 daire kaloriferli ve asansörlü idi. 1921’de yapılmıştı. Bugün en az 600 bin liraya mal olacak bir binadır. İşin en acıklı tarafı dün kendi malım olan Belvü Apartmanı’nda bugün kiracı olarak oturmaktayım. Yapılan satışlardan elde edilen para, istenilen meblâğın ancak bir kısmını teşkil ediyordu.”

“Sıra, Beyoğlu Tünel Caddesi’ndeki 1000 metrekareyi ihtiva eden Singer Binası’na gelmişti. O binadaki dörtte üç hissem yok pahasına 325 bin liraya satıldı. Ortağım bir sene sonra dörtte bir hissesini 450 bin liraya sattı. Halbuki o binanın değeri 1,5-2 milyondu.”

‘BİR CELLAT GİBİ’

Margarios Ohanyan, 12 Kasım 1942’de Resmi Gazete’de yayımlanmasıyla bir cellat gibi insanların üzerine çöken Varlık Vergisi’nin mağdur ettiği insanlardan sadece biri… 15 gün içinde onun için belirlenen vergiyi ödeyecek, ödeyemezse mallarına el konulup 15 günde satılacak, yine ödenemezse hizmete Aşkale’ye gönderilecek… Ermeniler için %232, Yahudiler için %179, Rumlar için %156, Müslümanlar için %4,94 olan bu vergi ile Ermeni tüccar Margarios Ohanyan, 1 milyon lira borçlu çıkar (O dönem Cumhuriyet altını 8 lira)… Yıllar sonra Hizmet Gazetesi’nin ‘Varlık Vergisi’nin açtığı yaralar’ adlı manşeti üzerine gazeteye giden Ohanyan, yaşadıklarını uzun uzun anlatır. Ben Rıfat Bali’nin Toplumsal Tarih Dergisi (173- 2008) yazısından özetledim…

10’AR ODALI, BAHÇELİ, MANZARALI

Belvü Apartmanı 360 metrekarelik alana inşa edilmiş. 7 katın 5’i 10’ar odalı. Geri kalan 2 daire 5 odalı. Hepsi banyolu, bahçeli, taraçalı. Boğaziçi manzaralı, arkada Kurtuluş… Tamamen mermer merdivenler, Marsilya taşından işlenmiş ön cephe. Asansörlü, sıcak su ve kaloriferli…

Bugün Çamlıca’daki yeni televizyon kulesini yapan Melike Altınışık’ın mimarlık ofisinin orada olduğunu görüyorum… Apartmanın mimarını henüz bulamadım.

KAYNAKLAR

https://www.modamuzayede.com/urun/457813/filateli-mihran-m-oh

http://www.rifatbali.com/images/stories/dokumanlar/hizmet_gazetesi.pdf

BU YAZIYI PAYLAŞIN:

WhatsApp
Email
Twitter
LinkedIn
Telegram
Facebook

YORUMLAR

Henüz yorum yapılmamış.

Bir yorum yazın

DİĞERLERİ

Nişantaşı

Dursun Apartmanı

Nasıl Olunur’un (bilmeyenler için podcast) 181’inci bölümünde konuğum çağdaş sanat dünyasının Türkiye’deki en önemli isimlerinden biriydi; küratör, yazar, eğitimci ve eleştirmen Beral Madra. Uzaktan saygı duyduğum, beğendiğim biriydi Beral Hanım, tanışınca disiplinine, iş ahlakına, ilgisine, açıklığına da hayranlık duydum. Sitede zaten onunla ilgili bir bina

Devamı »
Tarlabaşı

Leica Galeri

Şimdi, “Ara Güler hayatta olsaydı da sorardık, kesin biliyordur” diye düşünüyorum… Geçenlerde, kapılara ilgisini görüp takip etmeye başladığım Halil Kendir’in hesabında ilk defa o binanın içini gördüm. Sağolsun beni kırmadı binanın bugünkü haline dair fotoğrafları bana gönderip öğrendiklerini yazdı. (Dışardan fotoğraflar bana ait, içerisi muhteşemmiş!

Devamı »
Vişnezade

Dr. Belen Evi

Mimar Sinan Üniversitesi’nden Arbil Ötkünç, -iyi ki- bu bina üzerine uzun bir yazı kaleme aldığından, kaydı tutulmuş, harika bilgilere ulaşabiliyoruz. ‘PİŞMAN OLMADIĞIM İLK YAPI’ Dr. Belen Evi, o dönemde hem Maruf Bey’in çevresinde, hem de genel mimarlık anlayışında baskın olan milli akımın dışında modernist bir

Devamı »
Şişhane

Müselles Apartmanı / Müselles Han 

‘Müselles’ kelimesinin anlamını yıllar yıllar önce Şişhane’deki bu binaya aşkımla öğrenmiştim. Müselles, üçgen demek… Ama aynı zamanda “üçlü”nün de karşılığı; üçlü ittifaklar, üç bölümden oluşan şeyler. Hatta teslis, ‘baba-oğul-kutsal ruh’ müselles! Belki üçlü aşk ya da caz müzik trio’ları için de kullanılabilir?! Neyse… Üç yıldır

Devamı »
Çankaya

Pembe Köşk

Bugünkü yapı Ankara’dan; konuk yazarım Yiğit Ahmet Kurt. Buyrunuz… Eylül 1923; Garp Cephesi Kumandanlığı tamamlanmış, artık Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde hariciye vekilidir İsmet Paşa. Kısa bir süre sonra Cumhuriyet ilan edilecek, kendisi de ilk başbakan unvanını alacaktır. Düşman işgalinden kurtarılmış bu yeni ülkede sıra artık

Devamı »
Gümüşsuyu

Latife Hanım Köşkü

Latife Hanım, anne babasının ölümünün ardından uzun yıllar tek başına Ayaspaşa’daki bu muhteşem manzaralı (o dönem önünde bina olmayan), büyük köşkte yaşamış. Ancak apartmanların yapılma döneminde kendisine çok büyük gelen, ısıtmakta da zorlanılan bu köşkten taşınmaya karar vermiş. Ve Harbiye’deki Safir Apartmanı’nın en üst katında

Devamı »
Laleli

Tayyare Apartmanları

Mehmet Bey’den okuyalım: “Tayyare Apartmanları mimarlık tarihimiz için birçok açıdan önemli: 20 TL’nin arka yüzünde portresi de olan Mimar Kemalettin’in bu eseri, İstanbul’un ilk betonarme yapılarından. Suriçi’nin de ilk apartmanlarından.  İstanbul’da yapılan ilk #site olduğu da rahatlıkla iddia edilebilir. Ülkemizde, Batı Avrupa’daki sosyal konutlar model

Devamı »
Büyükada'nın Yaşlanmayan Modernleri
Hasan Çalışlar Arşivi

Çok sevdiğim mimar Hasan Çalışlar’ın, Instagram’da oluşturduğu ve “Büyükada’nın Yaşlanmayan Modernleri” adını verdiği arşivine, bundan sonra sitenin bu bölümünden ulaşabileceksiniz.