Belvü Apartmanı

Güzel manzara, iç yakan hikâye… Belvü Apartmanı, Elmadağ, 1921.

Binanın altındaki kuruyemişçi bunu saklamak için elinden geleni yapsa da, Art Deco sundurma, o kapı, binanın dışını süsleyen oyma güller, çiçekler… Başınızı hafif kaldırdığınız anda incelemeye koyulacağınız Belvü, Elmadağ’ın en güzel apartmanlarından biri… 

Büyük şehirlerde pek çok Belvü Apartmanı, misal Ankara’da Belvü Palas var(mış). Fransızca ‘güzel manzara’ anlamına gelen ‘bellevue’nun Türkçeleşmiş hali.

HAKSIZLIĞIN ÜZERİNDE OTURMAK

Diş röntgeni çektirmeye giderken görüp bir bakayım dedim ama bu güzel yapının onu yaptırmış insanların elinden 15 gün içinde Varlık Vergisi ile alınmış olması ve sonrasında okuduklarım beni etkiledi, yazamadım.

Varlık Vergisi hakkında hepimiz bir şeyler biliyoruz ama anlatıları okumak, yapılanların izini arşivlerden sürmek, binlerce insanın ‘susuşunu’ gözlemlemek, bu haksızlığın üzerinde oturulduğunu görmek, bir kez daha bana acı verdi.

‘KENDİ APARTMANIMDA KİRACIYIM’

Kapıya dikkatli bakınca M ve O harfleri görülüyor; 1921’de yapılan apartman hâlâ Mihran ve Margarios Ohanyan’ın isimlerini taşıyor… Ermeni tüccar Margarios Ohanyan anlatıyor:

“Bana 1 milyon liralık bir vergi tahrir edildi. Paramız yoktu. Elimizdeki mal ve emlâğı satıp paraya çevirmemize vakit kalmadan bütün menkul ve gayrimenkulümüze el koydular. Mağazamızı mühürlediler ve yok pahasına satışa başladılar. Küçük Han’da 22 odamız vardı. Hepsini götürü olarak bir arada sattılar; 36 bin liraya gitti. Halbuki teker teker satılsa idi, o günkü rayiçle 60 bin liraya satılabilirdi. Arkadan şimdiki Radyo Evi’nin karşısında bulunan Belvü Apartmanı da 156 bin liraya yok pahasına satıldı. Apartman 7 daire kaloriferli ve asansörlü idi. 1921’de yapılmıştı. Bugün en az 600 bin liraya mal olacak bir binadır. İşin en acıklı tarafı dün kendi malım olan Belvü Apartmanı’nda bugün kiracı olarak oturmaktayım. Yapılan satışlardan elde edilen para, istenilen meblâğın ancak bir kısmını teşkil ediyordu.”

“Sıra, Beyoğlu Tünel Caddesi’ndeki 1000 metrekareyi ihtiva eden Singer Binası’na gelmişti. O binadaki dörtte üç hissem yok pahasına 325 bin liraya satıldı. Ortağım bir sene sonra dörtte bir hissesini 450 bin liraya sattı. Halbuki o binanın değeri 1,5-2 milyondu.”

‘BİR CELLAT GİBİ’

Margarios Ohanyan, 12 Kasım 1942’de Resmi Gazete’de yayımlanmasıyla bir cellat gibi insanların üzerine çöken Varlık Vergisi’nin mağdur ettiği insanlardan sadece biri… 15 gün içinde onun için belirlenen vergiyi ödeyecek, ödeyemezse mallarına el konulup 15 günde satılacak, yine ödenemezse hizmete Aşkale’ye gönderilecek… Ermeniler için %232, Yahudiler için %179, Rumlar için %156, Müslümanlar için %4,94 olan bu vergi ile Ermeni tüccar Margarios Ohanyan, 1 milyon lira borçlu çıkar (O dönem Cumhuriyet altını 8 lira)… Yıllar sonra Hizmet Gazetesi’nin ‘Varlık Vergisi’nin açtığı yaralar’ adlı manşeti üzerine gazeteye giden Ohanyan, yaşadıklarını uzun uzun anlatır. Ben Rıfat Bali’nin Toplumsal Tarih Dergisi (173- 2008) yazısından özetledim…

10’AR ODALI, BAHÇELİ, MANZARALI

Belvü Apartmanı 360 metrekarelik alana inşa edilmiş. 7 katın 5’i 10’ar odalı. Geri kalan 2 daire 5 odalı. Hepsi banyolu, bahçeli, taraçalı. Boğaziçi manzaralı, arkada Kurtuluş… Tamamen mermer merdivenler, Marsilya taşından işlenmiş ön cephe. Asansörlü, sıcak su ve kaloriferli…

Bugün Çamlıca’daki yeni televizyon kulesini yapan Melike Altınışık’ın mimarlık ofisinin orada olduğunu görüyorum… Apartmanın mimarını henüz bulamadım.

KAYNAKLAR

https://www.modamuzayede.com/urun/457813/filateli-mihran-m-oh

http://www.rifatbali.com/images/stories/dokumanlar/hizmet_gazetesi.pdf

BU YAZIYI PAYLAŞIN:

Share on whatsapp
WhatsApp
Share on email
Email
Share on twitter
Twitter
Share on linkedin
LinkedIn
Share on telegram
Telegram
Share on facebook
Facebook

YORUMLAR

Henüz yorum yapılmamış.

Bir yorum yazın

DİĞERLERİ

Taksim

Pertev Apartmanı

İtalyanın en tanınmış Çağdaş Yunan Edebiyatı uzmanlarından, İstanbul doğumlu Mario Vitti’nin Sula Bozis tarafından Türkçe’ye çevrilip İstos tarafından yayınlanan “Doğduğum Şehir /İstanbul 1926-1946” adlı kitabının kapağı beni çarpmıştı. Gezi Parkı’nın bir zamanlar var olan merdiven tırabzanlarından (merdiven korkulukları artık metal) çekilmiş fotoğrafta, arka planda sırasıyla

Devamı »
Gümüşsuyu

Tüten Apartmanı

Mimarı Adil Denkdaş. 1936 tarihli Arkitekt Dergisi sayesinde, yapıldığı dönemdeki hali hakkında pek çok bilgi mevcut. Dergide ismi yok, sadece ‘Kira Evi’ olarak anılıyor. ‘Kira Evi’nin anlamını dergiyi okudukça anladım. Apartmanlaşmanın yeni yeni başladığı dönemde arazi sahiplerinin, eski tek katlı -çoğunlukla ahşap- evleri yerine apartman

Devamı »
Bahariye

Röntgen Apartmanı

Anladığım Yeldeğirmeni’nde de bir Röntgen Apartmanı varmış, hem de bir kız yurdunun karşısında… Ama bizim Röntgen Apartmanı başka. “Kadıköy’de, Bahariye Caddesi’nde Süreyya Sineması’nın karşı sırasında Türkiye’nin ilk kadın radyoloji uzmanı / röntgen mütehassısı Saadet Gören’e ait imiş.  Google’dan baktım, benzer apartmanlar buldum ama kendisini bulamadım.

Devamı »
Göztepe

Hitit Apartmanı

İnsanlarda bazen şöyle bir algı oluşturduğumu düşünüyorum; elimde sihirli bir kitap var, biri bana bir apartman fotoğrafı gönderdiğinde, ben hemen o apartmanın nerede olduğunu, ismini çözüp tarihiyle ilgili tak diye elimdeki kaynaklardan bilgi alabiliyorum. Ama sizi temin ederim ki öyle bir şey yok:) Hitit Apartmanı

Devamı »
Taksim

Ay Yıldız Apartmanı

Kristal Gazinosu, Cumhuriyet Anıtı gibi yapıların fotoğraflarında heybetiyle görülen, üzerinde dev ay yıldızıyla Ay-Yıldız Apartmanı. Meydanın batısını gösteren eski fotoğrafların çoğunda var; Taksim su depolarının hemen bitişiğinde, yuvarlatılmış köşe balkonuyla… 6 katlı ama çok daha yüksek gibi. Bina 1986’da -neden bilmem- yıkılmış. Orada pek çok Cumhuriyet

Devamı »
Çankaya

Koruk Apartmanı

Burada daha önce de söylemişimdir; ‘Tevâfuk’ çok sevdiğim bir kelime; hakedilen, haklı tesadüf demek… Bu da bir teevâfuk mudur? Nasıl Olunur için Arif Keskiner ile söyleşeceğiz… Okuyorum. Arif Bey, Ergin Günçe’den bahsediyor… Sonraları ‘Komünist Arif’ lakabını bili almasına yol açacak Nazım Hikmet şiirleriyle, sonrasında oğlu

Devamı »
Nişantaşı

Levent Apartmanı

Mimaride yuvarlak öğelere zaafım var galiba… Bu bina da benim için şahane… Nişantaşı’nın Harbiye tarafında, Pangaltı’ya çıkan Süleyman Nazif Sokak üzerinde, Levent Apartmanı. Kimi zaman sırf güzelliğini göreyim diye yolumu değiştiriyorum. Her açıdan ayrı bir görkemi var. Metinlerden anlıyorum ki eskiden deniz de görüyormuş. İçinde

Devamı »
Büyükada'nın Yaşlanmayan Modernleri
Hasan Çalışlar Arşivi

Çok sevdiğim mimar Hasan Çalışlar’ın, Instagram’da oluşturduğu ve “Büyükada’nın Yaşlanmayan Modernleri” adını verdiği arşivine, bundan sonra sitenin bu bölümünden ulaşabileceksiniz.