Pamir Apartmanı

Arkitekt Dergisi’nin 1993 yılı, 4’üncü sayısı… Arşivindeki en değerli parçalardan biri, çünkü sayı benim de aşık olduğum, her gün değişse de aşkımın azalmadığı “Ayaspaşa’ya Dair”.

Geçen yine açtım bakıyorum, tanıdık bir yapıyı gördüm: Pamir Apartmanı.

Dışardan benim çok da bayılmadığım hatta garip bulduğum ama muhtemelen anlayamadığım bir yapı… Gümüşsuyu’nda kocaman bir yokuş / merdiven inişinin üzerinde. İnce mühendislik yapılmış olmalı. Drone uçurmuyorsanız ya da binayı içten bilmiyorsanız onu bütün bir açıdan anlamak da pek mümkün değil.

Ama bakın kimler kimler oturmuş… Bakın Abdullah Ziya Kozanoğlu nasıl da ilginç bir adam, anılası. Buradan bir dönem Türkiye’de ismi, güzel yüzü çokça konuşulan Yasemin Kozanoğlu’na nasıl gideriz? Çok şey mevcut.

Benim için güzel bir ‘bilgiden belgeye sıçrama’ yolculuğu oldu… Başlayalım.

ARKİTEKT DERGİSİNİN 3 KURUCUSUNDAN BİRİ

Önce direkt Arkitekt Dergisi’nin ‘o’ sayısından alıntılacağım:

“Arkitekt Dergisi 1931’de önce ‘Mimar’ adıyla çıkmaya başlar. Kurucuları Zeki Sayar, Abidin Mortaş ve Abdullah Ziya Kozanoğlu adında üç çiçeği burnunda mimardır. Abdullah Ziya Kozanoğlu’nu Kızıl Tuğ adlı tarihi romanından hemen anımsadınız… Peki, onun mimar olduğunu, Arkitekt dergisinin ilk imtiyaz sahibi olduğunu bilir miydiniz?… Abdullah Bey ‘in o yılllarda mimar diplomalı 130 Türk gencinden biri olduğunu, Ayaspaşa’da bugün Kutlu Sokak ile Ağa Çırağı adlı şimdi yok edilmiş sokağın kesiştiği köşede Pamir adlı bir apartmanı yaratmış olduğunu da bilir misiniz?”

YETENEKLİ BAY KOZANOĞLU

Abdullah Ziya Kozanoğlu, aynı dönemde yaşasam tanımak isteyeceğim biri. Hakkındaki wikipedia metninin girişinden bile anlayın: “Türk mimar, müteahhit, romancı, çizgi-roman yazarı, spor yöneticisi ve Beşiktaş Jimnastik Kulübü’nün 10. başkanı. Manken ve oyuncu Yasemin Kozanoğlu’nun dedesidir.”

Ekleyeyim: “Kozanoğlu’nun 1925 yılında Resimli Mecmua’da tefrika edilen Kızıl Tuğ adlı romanı, 1927’de kitap olarak yayımlanır. Türk edebiyatının ilk tarihsel serüven romanı kabul edilen bu eserin devamı 1959’da çizgi roman olarak Suat Yalaz’ın çizimleriyle yayımlanır.

Romanlarında Abdulllah yerine “Aptullah” ismini kullanan yazar Malkoçoğlu, GültekinSeyit Ali Reis kurgu-karakterlerin yaratıcısıdır.

Tiyatroya her zaman ilgi duyan yazar; İstanbul Taksim’de bir apartmanın üst katını tiyatro salonuna dönüştürerek Arena Tiyatrosu’nun kurulmasını sağladı.”

İlginç değil mi?

PAMİR İSMİ NEREDEN GELİYOR?

Abdullah Bey hakkında okudukça milliyetçi bir yazar olduğunu anlıyorum. Binanın yapım yılını ve isminin kaynağını bilmiyorum. Ama Pamir, ‘Orta Asya’daki Türk devletlerinin bulunduğu bölgede yer alan sıra dağlar’ anlamına da geldiğinden, belki de dağ gibi heybetli binanın ismi de buradan gelmiştir diye düşündüm.

PAMİR APARTMANI’NIN ‘ESKİ’ SAKİNLERİ…

Dergiden devam edeyim:

“Pamir Apartmanı’nda geçmişte de olduğu gibi pek çok ünlü oturuyor… Tiyatro sanatçıları Semiha ve Zeliha Berksoy, sinema yönetmeni Sinan Çetin, ünlü mimarlar Hüsrev Tayla ve Nevzat İlhan, ünlü avukat Ahmet Tekeli ve daha kimler kimler… Bir zamanların ünlü terzisi Mualla ve modacı Canan Yaka da bu binada oturmuş.

Her dairesi farklı planda gelişmiş olan bu ünlü binanın en üst katında ise Abdullah Ziya Bey’in ikiz kızlarından Prof. Ceyhan Kozanoğlu oturuyor… Doğma büyüme Ayaspaşalı ve Ayaspaşa âşığı… İkizlerin ikincisi Seyhan Hanım da Boğaziçi Üniversitesi’nde profesör, ama o bu binada oturmuyor… Ahmet Kozanoğlu babası gibi girişimci.”

TANIŞMA BİNADAN MI?

Şimdi burada Aksiyon Dergisi’nde Cemal Kayloncu imzalı bir metinden alıntı yapayım -tarih 22 Temmuz 2000-:

“Ahmet Kozanoğlu, Robert Kolej’i birincilikle bitiren birisidir. Ahmet Bey, iş adamı olarak tanınır ve 1982 yılında Ahmet Çavuşoğlu ile ortak olarak Güneş gazetesini çıkarır. Odibank ve Hisarbank’ın dışında sanayi, ihracat ve nakliyat işleriyle de uğraşan Ahmet Kozanoğlu, 1983’te iflas eder. Ahmet Kozanoğlu, 1975’te sosyetenin olmazsa olmaz ismi Ahu (Tuğbay) Hanım’la evlenir. 1976’da bu evliliklerinden tek çocukları olur: Yasemin Kozanoğlu”.

Geniiişşşş soyağacı hizmeti de sunan yazının girişinde “Kozanoğlu’nu önce bir reklam filmi, ardından Sinan Çetin’in yönettiği Romantik adlı sinema filmi, sonra da televizyon için çekilen Çilekli Pasta’dan tanıdığımız” yazıyor.

Çetin’in, Yasemin Kozanoğlu’nun dedesinin yaptığı binada oturması belki sonucu filme giden tanışıklığın da sebebidir.

YUTULAN SOKAK: AĞA ÇIRAĞI

Yazıda dikkat çekmek istediğim bir diğer nokta, Park Otel’in inşaatı sırasında, bir sokağın Ağa Çırağı Sokağı’nın “yutulması” .

Mimar Hüsrev Tayla da, yine Arkitekt Dergisi’nin aynı sayısında Pamir Apartmanı’ndan yok olan sokağa isyan ediyor. Fotoğraflardaki sayfadan görebilirsiniz.

Şimdi Pamir Apartmanı’nın yanındaki merdivenlerden dizinizi tuta tuta çıkar, İnönü Caddesi’ne ancak otelin içinden geçmenize kimse ses çıkarmazsa geçersiniz.

“Bir tarafını otelin duvarına yaslamış çok güzel ıssız bir sokaktı. Sokakta mor çiçekler açan benim çok sevdiğim iki ağaç vardı” diyor Sinan Çetin, başka bir metinde o günleri anlatırken. O mahallede 8 yıl oturmuş biri olarak, o mor çiçeklerin ilerdeki binada, caminin karşısında devam ettiğini her baharda görüyorum. Hatta reçelime katmışlığım da var.

Mimar Abdullah Ziya Kozanoğlu da anmış olalım.

Fotoğraf notları

* Ortadaki fotoğrafta: “Seyhan ve Ceyhan adlı ikizler şimdi profesör… Mühendis eğitimi görmüş olan Ahmet Kozanoğlu babası gibi girişimci. Anneleri Mutia Hanım…” deniyor Arkitekt Dergisi’nin 1993/4 sayısında.

* Binanın yeni fotoğraflarını ben çektim, pek de çekemedim:)

BU YAZIYI PAYLAŞIN:

WhatsApp
Email
Twitter
LinkedIn
Telegram
Facebook

YORUMLAR

Henüz yorum yapılmamış.

Bir yorum yazın

DİĞERLERİ

Maçka

Konak Apartmanı

Merve Başcumalı, burada önce kardeşi Burak ile birlikte Talimhane’deki Divan Apartmanı‘nı yazmış ardından da, yaşayanlarıyla görüşerek yine Talimhane’deki güzeller güzeli Taş Apartmanı‘nı kayda almıştı. Şimdi Merve Hanım, İstanbul’da Süleyman Seba Caddesi’ni bilenlerin göz aşinalığı yaşayacağı Konak Apartmanı’nı, ailesi onlarca yıldır o binada, hatta o binanın olduğu

Devamı »
Suadiye

Mr. Varber Villası

Çoğu yıkılmış, için boşaltılmış cephesi ‘aynı gibi’ gösterilmeye çalışılmış. Var olanlardan gitmeye, öğrenmeye çalışıyorum. Bu villayı da aradım ma fark ettim ki artık yok. Villanın mimarı Vedat Tek. Tek, Türkiye’nin formal eğitim görmüş, bugünün meslek anlayışı içinde mimarlık tasarımı ve uygulaması yapmış ilk Türk mimarı

Devamı »
Karaköy

Karaköy Gümrük (Küçük Cedid Han)

Karaköy Gümrük Restoran… Şaka maka 10 yılını doldurmuş; açılışı 2014. (Türkiye’deki restoran yaşlarına köpek yaşı gibi bakmalıyız bence; her 10 yaşı, insan ömrüne benzerlikle anlatmak için 3 ya da 4 ile çarpmalıyız. Nasıl fikir?:) Neyse…) Önünden geçerken mimar imzasını görüp iki satır bir şey yazayım

Devamı »
Arnavutköy

Çamlıbel Apartmanı

Faruk Nafiz Çamlıbel. Tam bir İstanbullu… Ama Anadolu tecrübesiyle, uzun yolculukları, algı ve vicdanıyla Anadolu’nun da şairi. Tiyatro oyunlarından romana şiirden başka alanlarda da ürün vermiş, her daim öğretmenlik de yapmış, Behçet Kemal Çağlar ile birlikte Onuncu Yıl Marşı’nı yazmış bir isim.  Han Duvarları’nın yazarı malum. Meğer

Devamı »
Gümüşsuyu

Gözcü (Gayret) Apartmanı

“Rahmet istedi” derler ya… Bazen zamanında çok çalışmış, kalıcı bir şeyler yapmaya çalışmış insanların yıllar sonra bir vesileyle adlarının anılmaya devam ettiğini düşünüyorum. Bugün de, ‘bina arkeologluğu’ yaparken döneminin önemli göz doktorlarından Dr. Niyazi İsmet Bey’i, daha da doğrusu Dr. Niyazi İsmet Gözcü’yü tanıyıp andım.

Devamı »
Adalar

Mizzi Köşkü (Al Palas)

“Uzun mesafattan rüyet kabil olduğunu gösteren bir televiziyon aleti gibi gözlerim bir harika-i hissiyeyle sizi uzaklardan görmeye çabalıyor.” – Hüseyin Rahmi (Gürpınar), 1912-13 (R 1328), Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç, Mihran Matbaası, İstanbul, s. 144. Bu yazı, mimar ve araştırmacı-yazar Büke Uras’ın, yakın arkadaşı Moris

Devamı »
Cihangir

Pistikas Apartmanı (Ateşler Binası)

Eminönü, Sirkeci, Hobyar tarafında, bugün LC Waikiki’nin kullandığı, Atalar Mağazası binasından bahsederken bu hikayede bir de “AİHM’ne giden bir miras davasından” bahsetmiş, “Onu sonra anlatacağım” demiştim. Bugün o gün… Tabii öncesinde, Atalar’ın ülkenin belleğinde sandığımdan da çok yer edindiğini, yüzlerce insanın benimle anı, hatta giysilerini

Devamı »
Büyükada'nın Yaşlanmayan Modernleri
Hasan Çalışlar Arşivi

Çok sevdiğim mimar Hasan Çalışlar’ın, Instagram’da oluşturduğu ve “Büyükada’nın Yaşlanmayan Modernleri” adını verdiği arşivine, bundan sonra sitenin bu bölümünden ulaşabileceksiniz.