Surp Agop Sıra Evleri

Bugün Füreya Koral’a ilham olmuş sıra evlerden bahsedeyim. Sıraev oluşumu, Endüstri Devrimi sonucunda, ilk olarak İngiltere’de ortaya çıkıyor. Bizdeki ilk önemli örneği de Beşiktaş’ta, bulunduğu bölgeye adını da veren ‘Akaretler SıraEvleri’ (onu ayrıca anlatacağım, önemli). Akar kelimesinden gelen akaretler, bir vakfa gelir getiren taşınmaz malları ifade ediyor; Surp Agop Akaretleri yazımlarını da gördüm.

Bu sıra evleri, Fransa’da okumuş Osmanlı döneminin Ermeni mimarlarından Aram Tahtacıyan tasarlıyor; amaç, Elmadağ Surp Agop Hastanesi Vakfı’na gelir sağlamak. Daha sonra bu evler hastanede kalan, yaşayan bazı yoksul insanların da yaşam yeri oluyor. Afife Batur arşivlerinden anladığım, hastaneye çok gider olmasın diye kullanılan malzemede de hesaplı olunmuş. Kapılar yuvarlak, cumbalar var ama süs yok. Arka bahçe tasarlanmış ama çok azı kullanılmış. 

‘EVLER’ SERİSİ ONLARDAN İLHAMLA

1973 yılında Füreya Koral Elmadağ’daki, Arif Paşa Apartmanı olarak da bilinen Sarıcazade Abdullah-Osman Bey Apartman’ına taşınıyor. Penceresinden gördüğü Surp Agop Vakfı sıraevlerinden ilhamla 80’lerin başında yaptığı ‘Evler’ serisi, 1986’de Sedat Simavi Vakfı Görsel Sanatlar Ödülü aldı.

Benim Habertürk’teki odam bu evlere bakardı; sanırım bende onlarca fotoğrafı vardır… Gittikçe azalan, renkleri solan ve en sonunda sadece bir sıra kâğıt gibi iki boyutla kalan Surp Agop Sıraevleri.

AHMET TULGAR ANLATIMIYLA SIRAEVLER

Kalemini çok sevdiğim, bir dönem Milliyet’te birlikte çalıştığım gazeteci-yazar Ahmet Tulgar da sıraevlere dair yazınca buraya taşımak istedim. Bu arada Ege Tanır artık boyut ve renklerini kaybeden Surp Agop Sıraevleri’nden güzel fotoğraflar gönderdi. Onları da bu sayfada görebilirsiniz. Umarım evlerin içini de bir şekilde, eski fotoğraflardan görebiliriz…

ahmettulgarr

Evet, anneannem bu sıraevlerden 49 numaralı olanında ikamet etmişti uzun yıllar, ölmek için teyzemin yanına çekilene kadar. Çocukluğumda annemin elinden tutmuş Gümüşsuyu’ndaki evimizden çıkıp şehrin en şenlikli yollarından birini katederek Elmadağ’a yürüyüşümüzü hatırlıyorum. Anneannem bizi cumbada beklerdi. O cumba çocukken benim için sık sık karadan uzaklaşan bir gemi ya da bir uçak işlevi görür, hayal kurardım, anneannem ardımda anneme dert yanarken. Yaşlı ve dul kadınlarla taşradan gelmiş yoksul aileler çoğu artık oda oda kiralanan bu iki katlı kagir evlerde zaruretin uyumunu bulmuş, yaşıyorlardı. Yan komşu Madam Anna’nın piyanosunun sesi sanat ile hayata katlanılabileceğini düşündürürdü bana. Oysa daha ne çok şeye katlandıklarını bilmiyordum bu evlerde oturan birçok kadının. Tarih, cumbalarda kederle susar, duvar halılarında ceylanların indiği bir göle bakarak uykuya dalarmış meğer bu evlerde. Öğrendikten sonra bunu, hep hüzünle geçtim bu sıraevlerin önünden.

timurlenk7979

Merhaba , özcan özgür ‘ün (kapıcılar kralı filmdeki sahte polis ) oynadığı tek başrol olan kardeşim benim filminde bu sokak yaklaşık olarak 3/ 5 saniye görülüyor. Sene 86 sanırım….

cenemua (Muammen Çene)

Süpersiniz. Eski anılar canlandı.Bu sıraevlerin devamında karaosmanoğlu ticaret şirketi vardır. Elmadağ caddesinin ilk yol ağızında. Önce dedem sonra dayım ve babam bu şirkette çalışmışlar. Dayım yıllarca şirketin üst katında lojmanda yaşadı. Çok anımız var. Şirketin sahibi Suat Karaosmanoğlu, Yakup Kadri’nin akrabasıdır. Çocukluğum bu caddede geçti. Babam bu şirketten ayrılıp aynı caddede kendi işyerini açmış yıl 1972. Ortağı hala devam ediyor. Fotoda görünen Arif Paşa apartmanı istanbulun nadide binalarındandır ama hak ettiği durumda değil.

Eski anıları canlandırdınız .

Bir kere daha teşekkürler👍

cenemua

Tabi evleri anıp Şan Tiyatrosunu anmamak olmaz. Çünkü tam arkasında büyük bir otopark ve içinde şan tiyatrosu vardı. Bu otopark içinden yürüdüğünüzde üst caddeye bağlanan bir kısa yol vardı. Evleri arkadan görürdünüz. Kısa yol Şan tiyatrosunun arka kapısının yanından benzinciye çıkardı.

BU YAZIYI PAYLAŞIN:

WhatsApp
Email
Twitter
LinkedIn
Telegram
Facebook

YORUMLAR

Henüz yorum yapılmamış.

Bir yorum yazın

DİĞERLERİ

Bebek

Ragıp-Selma Devres Villası

Konuk yazarım yüksek mimar Banu Uçak, Selma ve Ragıp Devres’in izinden, Side Müzesi’nin ardından şimdi de pek çoğumuzun İstanbul’un Bebek semtinden aşina olduğu ‘o villa’yı anlatıyor: “Devres ismi aslında bana arkeoloji tarihinden değil, mimarlık tarihinden aşinaydı. Bebek koyunda, görkemi sadeliğinde, gizli mücevher gibi bir villanın işvereni

Devamı »
Osmanbey

Gün Apartmanı

Bu yazının öncesinde Trak Apartmanı‘nı okumanız önerilir. Ama yine de özetle; tiyatro ve sinema sanatçısı, simultane tercüman Serra Yılmaz’ın bana Trak Ailesi demesiyle başladı her şey. Ben ailenin ismini taşıyan bir apartmanla bağını kurmaya çalışırken onların karşı köşedeki Gün Apartmanı’nı yaptırdıkları ortaya çıktı. PUF BÖREĞİ,

Devamı »
Gümüşsuyu

Marmara Apartmanı

Malum, ‘art nouveau’ zarif dekoratif süslemelerin ön plana çıktığı, kıvrımların, sarmalların, bitkisel desenlerin, çiçeklerin sıklıkla kullanıldığı bir sanat akımı. İnönü Caddesi’nde bugüne gelebilen başka ‘Art Nouveau’ örnekler var ama bu apartman onlara da benzemiyor. Daha sade, daha ‘cool’. Bilgi bulamıyor, emin de olamıyorum uzun süre…

Devamı »
Beyoğlu

Mimar Victor Adamandidis Evi

Beyoğlu Balo Sokak’ta Doğançay Müzesi’nin yanıbaşında ilgisizlikten yorgun bir yapı. Önce imzayı gördüm, ardından da tabelayı. Ev, bir zamanlar Victor Adamandidis’in eviymiş; Victor Bey, bu sitede de yer alan Luvr Apartmanı (Baylan), S. Önay Apartmanı, Taksim Palace gibi yapıların mimarı. İsmi farklı kaynaklarda Victor Adaman

Devamı »
Kalamış

Hürriyet Apartmanı

İnci Deniz Ilgın, bana iki sene önce İstanbul Fenerbahçe’de Engin Volkan ile birlikte çektikleri, o dönem yıkılmak üzere çevresi kapatılmış ama onlara çok güzel gelen bir binanın fotoğraflarını gönderdi. “Apartman sakinlerinden biriyle karşılaştığımızda binanın mimarının Macar olduğunu duyduğunu söylemişti. Araştırma fırsatımız olmadı. Cephesindeki çini kaplamasının

Devamı »
Mecidiyeköy

Hukukçular Sitesi

Le Corbusier; sanırım mimarlık söz konusu ise öğrenilen ilk beş isimden biri… ‘Oyunu’ değiştirenlerden…  1887 İsviçre doğumlu; mimar, mobilya tasarımcısı, heykeltraş, ressam, yazar. 2. Dünya Savaşı’ndan sonra ortaya çıkan konut sorununa karşı çok düşünenlerden. Marsilya’da, savaş sonrası evsiz kalan Fransızlar için tasarladığı Unite d’Habitation (Barınma

Devamı »
Galata

Collège des Frères (St. Pierre İlkokulu)

Son dönemde Galata’da, içindeki İtalyan restoranı ve yapısıyla popüler olan bir işletme; Ecole St. Pierre Otel.  Otelin, adını, çok zaman önce orada olan eski bir okul binasından aldığını bildiğimden dönüşüm hikâyesini merak ediyordum. Bugüne kadar ibadete, eğitime ve ticarete ev sahipliği yapan, bugünse otel olan

Devamı »
Büyükada'nın Yaşlanmayan Modernleri
Hasan Çalışlar Arşivi

Çok sevdiğim mimar Hasan Çalışlar’ın, Instagram’da oluşturduğu ve “Büyükada’nın Yaşlanmayan Modernleri” adını verdiği arşivine, bundan sonra sitenin bu bölümünden ulaşabileceksiniz.