Türk Bisturi Apartmanı

Taksim Talimhane, Divan Apartmanı‘nın yazısının altına gazeteci Deniz Alphan şöyle yazmıştı:

“Küçüklüğümde biz de Şehit Muhtar Caddesi’nde iki üç apartman aşağıda Türk Bisturi Apartmanı’nda otururduk. Apartmanın sahibi bir operatör doktordu, herhalde mesleğinden dolayı bu adı seçmişti. Benzer özelliklere sahip bir binaydı. Sokaklar oto yedek parçacıların istilasına uğrayıp o güzelim kişilikli apartmanlar yerle bir edilmeye başlayınca birçok aile gibi biz de taşındık. Bizim apartmanın yerinde şimdi o otellerden biri var. Talimhane kendine has özellikleri ile İstanbul’un mücevherlerinden biriydi. Çok yazık oldu… Düşündükçe güzel anılarım yerini gittikçe kabaran bir öfkeye bırakıyor.”

O art déco yapılara, düzenlerine, güzelliklerine baktıkça, oradan ‘kaçırılan’ hayatları hayal ettikçe benzer hislere kapılmamamak zor.

PELVETICH HARİTALARINDA BİSTURİ

Habertürk’te çalışırken biz -o sokaklardan işe gidersiniz-, her gün başka bir binanın yavaş yavaş değişmeye başladığını görürdük. Bana en garip gelen bir güzel binanın birden gidişi, kısa süren inşaatın ardından birden yerine yeni bir otel ya da bina gelişi, ertesi günü insanların o bina sanki yıllardır oradaymış gibi duruma ayak uydurması olurdu… Neyse…

Ben hemen Pervititch haritalarına baktım; Bisturi Apartmanı görülüyor. Deniz Hanım’ın dediği gibi Divan’dan hemen üç apartman sonra. (Bu arada harita sayesinde Divan Apartmanı’nın eski adının Kaşaroğlu Apartmanı olduğunu öğrendik)

BAŞHEKİM BAHA OSKAY’IN BİNASI

O sırada yorumu gören Burak Başcumalı, bana Salt Araştırma Arşivi’nden burada daha önce bahsettiğim Ressam Eleonora Arhelaou’nun Talimhane fotoğrafları arasından ‘Türk Bistüri’ apartmanının bir fotoğrafını bulmuş. Ardından da apartmanın sahibi Doktor Baha Oskay’ın (Baktım; Baltalimanı, Kemik Hastanesi başhekimiymiş kendisi. Görevi sırasında Baltalimanı Sahilsarayı’nın Balyanlarca yapılan çeşmesinin onarımını da üstlenmişmiş) yer aldığı birkaç ‘adres içeren’ kupür (yeni apartman dedektifleri geliyor:))

Fotoğrafın çekim yılı 1995.

BİSTÜRİ NE DEMEK?

Bistüri malum, -neşter ile farkını bilmiyorum ama- cerrahi operasyonlarda kullanılan keskin bıçaklı bir tıbbi alet. “Türk ismi sonradan eklenmiş olmalı” diye düşündüm; hem apartmanın Pelvetich haritalarında yer alış şeklinden, hem ismin yazılışından hem de ‘bistüri’nin gayrimüslim sayılabilme ihtimalinden…

‘TÜRK’ EKLENMESİ

Sema Başdoğan Hanım’ın yorumu da bunu onayladı:

“‘Bisturi’ diye verevine yazılıydı, sonradan Türk Bistüri şeklinde değiştirildi. 

Tam karşımızdaki apartmandı. Doktor Baha Oskay ikinci katta idi. (…) aile apartmanlarıydı, kızı Bengü Abla, sonra kızı Yaprak oturdu. Ben 5 yaşındayken ismi Bistüri diye camları kırıldıydı. Biz de camları siyah jaluzilerle kapatmıştık malum olaylarda. Köşemizde Niyagora bakkalı vardı! Sonra bir sabah kalktık sıradan 5 apartman yıkılıyor; aslında tarih yokoldu.”

O 5 APARTMANI BİLELİM

Ben de apartmanların yerine yapılan otel ile Pervititch haritasını karşılaştırarak 5 apartmanın yıkıldığını görmüştüm: Bisturi’den başlayarak Güzel Yurt, Şirin, Yaman ve Sakız apartmanları…

YURTDIŞI VİZYONU!

Sonra bu otel-bina hakkında çok iyi çalışmış birinin, Elâ Gönen’in (İTÜ) doktora tezini okudum; bir iki alıntıyla konuyu tam tamamlayayım:

“Otelin müelliflerinden Yaşar Vitaş, Dorint Park Plaza Oteli’ni (Şimdi Larespark Otel) inşa etmeden önce, burada Pervititch’in 1943’te çizdigi paftada görülen beş tane apartman bulunmaktaydı. Bunlardan biri dört katlı Sakız Apartmanı, biri yedi katlı Yaman Apartmanı, biri beş katlı Şirin Apartmanı, biri beş katlı Güzelyurt Apartmanı, bir sonuncusu ise beş katlı Bisturi Apartmanı’ydı. 

Yaşar Vitaş, çevre dokuyla nasıl bir hesaplaşmaya girdiniz sorusuna ‘Özellikle bu binada, çocukluğu bu mahallede geçmiş olan oto yedek parçacı, otomotivci malsahibi Turgay Ciner’in istekleri göz önünde tutulmuştur. Kendisi bizi yurtdışına yolladı. Milano, Cenova, Paris’e gittik ve bunu çizdik. Esasında bina bu civardan çok oradan geliyor. Ama bunun burada da benzerleri var, örneğin Pera Palas gibi. Bu bina bizim bu çevreden farklı ama yine de bizden biri gibi duruyor’ şeklinde cevap vermiştir.”

Beş binanın yerine otelin açıldığı tarih 1998.

BU YAZIYI PAYLAŞIN:

WhatsApp
Email
Twitter
LinkedIn
Telegram
Facebook

YORUMLAR

1 Yorum
  • Merve Bascumali
    Tarih: 22:57h, 08 Mart Cevapla

    Muhtesem anilar sahane gecmis ve sizin gibi isik tutan guzel yurekli bir nefer❤️

Bir yorum yazın

DİĞERLERİ

Galata

Sadık Paşa Apartmanı

Konuk yazarım iç mimar Didem Avincan, kendisi niye “Sadık Paşa Apartmanları”nı yazdığını detaylı anlatıyor zaten… Hemen sözü ona bırakıyorum, sadece, karıştırılmasın diye zamanında “Sadık Paşa Apartmanları” diye iki bina olduğunu, sonradan tek -kapısında aslan olan- binanın Sadık Paşa Apartmanı olarak anılmaya başlandığını belirteyim. Şimdi binalardan

Devamı »
Nişantaşı

Ralli Apartmanı

Dönem pandemi, yalan rakamlar da belli, tırsıyorum. Ama Ferda, önemli bir detay ekledi “Bu hafta Suriye Başkonsolosluğu kapalı”. Orası sakinken atladım gittim!! Nişantaşı’ndan yolu geçenler bilir, -sanırım Suriye’nin Ankara Büyükelçiliği’nin kapanma kararından sonra böyle oldu- sokağa dev kalabalıklar taşıyor. O güzel apartmanda işiniz olsa giresiniz

Devamı »
İstiklal Caddesi

Köçeyan Konağı (Atlas Sineması / İstanbul Sinema Müzesi)

Ayşegül Kumova, neredeyse iki ay önce bana bir mesaj atıp şöyle yazmış idi: “Atlas 1948 yani eski bilinen adıyla Atlas Sineması çok değerli bir yapı kuşkusuz. 200 yıllık bir bina ve şimdi İstanbul Sinema Müzesi. Müze, henüz 1 yaşında ama kısa süre içinde dünyada ilk üçe girmiş bile.

Devamı »
Mecidiyeköy

Hukukçular Sitesi

Le Corbusier; sanırım mimarlık söz konusu ise öğrenilen ilk beş isimden biri… ‘Oyunu’ değiştirenlerden…  1887 İsviçre doğumlu; mimar, mobilya tasarımcısı, heykeltraş, ressam, yazar. 2. Dünya Savaşı’ndan sonra ortaya çıkan konut sorununa karşı çok düşünenlerden. Marsilya’da, savaş sonrası evsiz kalan Fransızlar için tasarladığı Unite d’Habitation (Barınma

Devamı »
Taksim

Pertev Eczanesi

Güzelliğiyle ara ara geçmişten gelen fotoğrafları paylaşılan bir yer; Taksim’deki Pertev Eczanesi. Geçen gün bahsettiğim, Nihat Vedat Tek mimarlığıyla yapılan Pertev Apartmanı‘nın alt katında, Kadri Eroğan tarafından yapılmış. Pertev Apartmanı’nın yapım yılı 1932, eczaneninki 1954 ve ayrı bir mimarı var. O zaman iç mimar kavramı

Devamı »
Gümüşsuyu

Havacı Canip Orhun Evi

Apartmanları ve yaşayanlarıyla Gümüşsuyu’nun -hatta Ayaspaşa diyeyim- en karakteristik sokaklardan biridir Saray Arkası. Alman Konsolosluğu’nun arkasında kalan, ‘nezih’ tabir edilen sokaklardan. Komşum; bu hesapta sıkça da yer alır. Güzel bir bina ve -nadir olur- bir yazı var; şahane: “Bu ev 1900 yılında Mehmet Vehbi Bey tarafından Mimar

Devamı »
Moda

Moda Papatya Fırın

Moda Caddesi ile Rıza Paşa Sokağı’nın kesişiminde pıtı pıtı tatlı bir binadır, altındaki fırın da ona çok yakışır. Geçen biri paylaştı, ben de hikâyelerden “Tanıyan var mı?” yazdım. Tanışıklık tanıdık birinden geldi Alper Güçlü mesaj attı: “Eşim İdil’in ailesinin apartmanı, elimizde ne varsa sana gönderelim”.

Devamı »
Büyükada'nın Yaşlanmayan Modernleri
Hasan Çalışlar Arşivi

Çok sevdiğim mimar Hasan Çalışlar’ın, Instagram’da oluşturduğu ve “Büyükada’nın Yaşlanmayan Modernleri” adını verdiği arşivine, bundan sonra sitenin bu bölümünden ulaşabileceksiniz.