Öyle bir çağdayız ki, işi yapmamız yetmiyor. Tek başımıza birer becerikli İsveç çakısı olmak durumundayız. İşi yaptın, bu işin bir de duyulması, duyurulması var. Bu işin doğal yollardan olmasını da istiyorsun, seven paylaşsın, ilgilenen başkalarına anlatsın…
İşte o noktada okuyanlar, siteye katkıda bulunanlar, paylaşanlar, haber yapanlar o kadar kıymetli ki… Kitap da yazdım, podcast de yapıyorum, çok yere yazı da yazıyorum hep birilerinin paylaşması hoşuma gitti, gider tabii. Ama özellikle bu projenin paylaşılması, duyuldukça paylaşım artacağından, katkı ve bilgi büyüyeceğinden benim için çok daha kıymetli.
Bu nedenle projeyi duyar duymaz haber yapan tüm mecralara, sosyal medyalarında paylaşanlara, birine paylaşımı gönderip “Bu sizin apartman değil mi? Sen de bildiklerini eklesene” diyen herkese binbir teşekkür…
İşte bazı haberler… Okuması da keyifli… (Valla gazetecilikten takıntı, işin özü aynı da olsa her yere ayrı ayrıntı vermeye dikkat ettim ve şans işini özenli yapan insanlarla bir araya geldim)
Sober Magazine beğendiğim dergilerden; biraz hacimli ama eve getirdiniz mi evladiyelik…
Murat Can Uysal soruları, Umut Sakin fotoğraflarıyla Her Umut Ortak Arar’ı siteyi dergiye taşıdı. Uysal’ın özenle hazırladığı sorulardan üçünü buraya da aktarayım…
Geçmiş takibini yapmak çok geliştirici, öğretici. Bugünü de daha iyi anlıyorsunuz, edebiyattan plastik sanata, bir dönemin politikacılarından skandallarına pek çok konuda ‘güncelleniyorsunuz’. Bizler Türkiye’de yaşayan insanlar olarak hafızadan sık sık koparılıyor ya da yeni metinlerle kandırılıyor ya da ‘yönlendiriliyoruz’. Yazılı kaynağın azlığı, umursamazlık, gömmecilik, çökmecilik bu durumu tetikliyor. Binaların geçmişine bakmak bir yapbozun parçalarını arayıp yavaş yavaş tamamlamak gibi. Bu ‘takibe’ başladığımda mimari detaylara daha çok ilgiliydim. Yine öyleyim. Ancak toplumsal hikâyeler, ilişkiler biraz daha öne geçti diyebilirim. Benim için en iyi bina “mimari açıdan değerli, hikâyeli” bina…
Haddim olmadan söyleyeceğim, bence mimarlık yaşanmış ve yaşanacaklarla çok ilgili bir şey. İyi mimarlık yaşama biraz tutkulu bir sıradan vatandaş tarafından da hissedilen bir şey. Çocuk yaşta da olsanız, iyi mimarlıkla yapılmış bir binaya girdiğinizde farkı hissedersiniz. Neredeyse ‘insanmışsacısa’ özlenen binalar, mimarisiyle-yaşattıklarıyla, hikayeleriyle sevilen binalar bence iyi mimarlık işi olan yapılar. Benim için “ışığı güzel” diye bir kriter var; kolay mı onu sağlamak…
Milyonlarca insanın koca Türkiye’nin bir iki şehrinde yaşamaya çalışması mimarların suçu değil elbet ama bence büyük bir sorun. Güzel, kıymetli, ferah, bahçeli, hafıza barındıran pek çok bina, özellikle de İstanbul’da yerini büyük ve birbirine benzer yapı tiplerinden birine bırakıyor. Zaten azınlıkların ülkeden ayrılmaları sürecinde pek çok kıymetli yapının geçmişle bağı koparılmış, isimleri değiştirilmiş, içleri önemsenmemiş. Şimdi de korumak, inat, kavga, maddi yeterlilik, gusto ve bilinç gerektiriyor ki bu zor. İyi eğitimin, ortak kültürel değerlerin geri gelmesi iyi mimariyi de artırır diye düşünüyorum.
Örnek: “Kent hafızası geleceğe aktarılmalı”
“Kültürel varlıkların ve mirasın korunması için yerel yönetimler önce kentlerini tanımalı ve sevmeli bence. Olanı biteni görünce, kararları alan ve uygulayan insanların yönettikleri kentlerde yaşayan, yürüyen, gezen, oranın parkından bahçesinden kıyısından, kafesinden, -bulabilirlerse- kaldırımından yararlanan insanlar olduğunu düşünmüyorum ben. Öncelikle “kültür”, “varlık”, “miras” nedir bilinmesi, hazmedilmesi gerekiyor sanırım. Gerçek, derin ve samimi bir şeyler yapmak için ilk önce sevmek, bilmek, bakmak, ilgilenmek, okumak, en önemlisi de dinlemek gerekiyor. Kayıt tutmak şart, belki hesap vermek ya da paylaşmak da…”
Şehirdeki ‘Apartman Dedektifi’
“Nilay Örnek, İstanbul’un sokaklarını, caddelerini adım adım geziyor ve tarihi apartmanların izini sürüyor. Örnek ile fotoğraflarıyla beraber hikâyelerini de paylaştığı apartmanları ve “Her Umut Ortak Arar” adlı projesini konuştuk”
@nornek’in #herumutortakarar’ı Açık Arşiv Oldu
Nilay Örnek bol bol üreten bir gazeteci. Ve yazar ve podcast yapımcısı. Meşhur Nasıl Olunur podcast’ini hazırlayıp sunuyor. Şimdi de Instagram’daki Her Umut Ortak Arar hesabından aynı adla çıkardığı “herkesin katkı sağlayabileceği bir açık arşiv” ile karşımızda. Bu web sitesinde mimarisiyle, hikayesiyle değerli bulduğu binalar üzerine yazıyor, arşiv malzemeleri paylaşıyor. Resimli apartman dedektifliğinden web sitesine uzanan yolculuğu ve daha fazlası için buyurun…
İnsan Tanımadığını Sevemez, Sevmediğine Sahip Çıkmaz
(Hem bu röportajı kardeşim Aslı yaptı)
Gazeteci ve yazar Nilay Örnek ile kolektif bir hafıza oluşturmayı amaçladığı, apartmanların tarihlerini ve hikâyelerini bir arada sunduğu “Her Umut Ortak Arar” isimli internet sitesinin ortaya çıkış hikâyesini, “apartman dedektifliği” macerasını ve apartman hikâyelerine olan merakını konuştuk.
Murat Sevinç yazmış; yey…
“Çok zevkli, öğretici ve nedendir bilmiyorum, umut veriyor. Mutlaka okumanızı öneririm.”
Apartmanlar hikâyelerini anlatıyor
“Her Umut Ortak Arar, İstanbul’daki apartmanların hem mimari hem de tarihi önemine dikkat çeken, kıymetli bir bellek projesi. Web sitenin içerisinde apartmanların fotoğraflarını bulabileceğiniz gibi onlar hakkında detaylı bilgiler aktaran yazılar da mevcut. Her Umut Arar aynı zamanda Türkiye’nin farklı illerinden apartman hikayeleri anlatmaya gönüllü olanlara da kapısını aralamış durumda…”
Yitip Gitmeden
Kentte yaşarken gözümüzün önünde duran birçok şeye yeniden bakmak, gerçek anlamda görmek, araştırmak, bilmek, anlamaya çalışmak beraberinde her günümüzün geçtiği yeri, tarihiyle ve kültürüyle birlikte tanımaya yönelik bir çaba “Her Umut Ortak Arar”
“Mimari açıdan kıymetli-hikâyeli binaların dijital arşivi açıldı”
(Benim ilk haberimi yapanlardı, önemi büyük)
“Gazeteci Nilay Örnek’in hazırladığı “Her Umut Ortak Arar” başlıklı internet sitesi, İstanbul’daki birçok apartmanın hikâyesine ışık tutuyor. Dileyen gönüllüler de yaşadıkları ya da gördükleri apartmanların fotoğrafını çekerek, hikâyesini araştırarak projeye katkıda bulunabiliyor. Nilay Örnek’in hedefi, sitenin sadece İstanbul’daki değil tüm Türkiye’deki apartmanların hikâyelerini barındıran bir platform haline gelmesi.”
Burak Soyer, Gazete Pencere için tam sayfa bir haber yaptı ama abonelikle bakılabildiği için ekleyemedim.
“İşin ismi Cep Hikâyeleri. Kısa videolar… Biz o videolarda pek de aşina olmadığımız mesleklerin sahiplerine, onların işlerine, ilginç ayrıntılara, kimi zaman bakıp da önyargılarımızla hayatlarını tahmin edebileceğimizi sandığımız ya da hiç görmediğimiz insanların yaşamlarına ‘bir bakıp çıkıyoruz’… O videolarla insan seviyor, inanıyor, gülümsüyor, ilginç bilgiler edinip enteresan insanlarla tanışıyoruz. Peki bunu kim, neden yapıyor? Youtube’da yayınlanan bu videoların yaratıcısı Akın Andırın, bir yönetmen; bir tür insan hikâyesi koleksiyoncusu… Adana’dan İstanbul’a 2004 yılında, Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Sinema-TV bölümünde okumak için gelmiş.”
Bu paragraf ile başlıyormuş yıllar önce Kafa Dergisi’ndeki İyi Şeyler Kafası adlı köşemin Cep Hikâyeleri ile ilgili yazısı…
Yıllar yıllar sonra Akın, yardımcısı şahane bir gençle evimize geldi ve bana Her Umut Ortak Arar ile ilgili sorular sordu. Çok sevdiğim bir kanal olduğu için sevindim… Sizler de izlemek isterseniz burada….
Açık Radyo‘da pek beğendiğim program; Cem Erciyes ve Kansu Şarman‘ın sundukları İstanbul Ansiklopedisi konuğu Nilay Örnek. 16 Eylül 2021 tarihli konuklarıydım.
Yaptığı işleri uzaktan izleyip pek beğendiğim Gizem Kıygı’nın Açık Radyo’daki Yerden Yüksek adlı programı, Her Umut Ortak arar ile ilgili ilk konuk olduğum, radyo programı idi.
“Bu hafta Yerden Yüksek’te gazeteci Nilay Örnek’le Her Umut Ortak Arar, apartman dedektifliği projesi üzerine sohbet ediyoruz. Nilay Örnek bir süredir kentte izini sürdüğü apartmanların kaybolan hikâyelerini toplayıp sosyal medya hesaplarında biriktiriyor. Kendisiyle iletişime geçen eski/yeni apartman sakinleri, yapıları tasarlayan mimarların yakınları ve kent ilgilileri sayesinde kısa sürede kolektif bir hafıza kaydına dönüşen birikimin artık haritalı bir internet sitesi var. Nilay Örnek’le kente merakla bakmayı, arşivlerden ve tanıklıklardan başka bir kent hikâyesi kurmanın olanaklarını konuştuk.” diyordu anonsunda. Buradan dinleyebilirsiniz…
Çok sevdiğim mimar Hasan Çalışlar’ın, Instagram’da oluşturduğu ve “Büyükada’nın Yaşlanmayan Modernleri” adını verdiği arşivine, bundan sonra sitenin bu bölümünden ulaşabileceksiniz.
