İki sanat tarihçisi olarak (Mustafa Ergül & Nurtaç Buluç) kuruculuğunu üstlendiğimiz ilk projemiz olan Şehrin Panoları, bir kent hafızası çevrimiçi arşiv projesidir. Proje, 2019 yılında başlayan ve pandemi döneminde şekillenen kişisel bir arşiv çalışması olarak ortaya çıktı.
Şehrin Panoları başta İstanbul, Ankara ve İzmir olmak üzere, Türkiye’nin genelindeki farklı yapı türlerini de kapsayarak, bu yapılarda bulunan mozaik ve seramik panoların belgelenmesine odaklanır. Dijital arşiv, özellikle 1950 sonrası Türkiye’deki mimari-sanat hareketinin bir ürünü olan bu panoların günümüze kadar olan izlerini sürer; standartlara göre oluşturulmuş envanterleri ve detaylı üst veriyle tek bir ara yüzden araştırmacıların ve kent sakinlerinin paylaşımına sunar; kent hafızasının bir parçası olan eserlere görünürlük kazandırmayı amaçlar.
2022’de erişilebilir hâle gelen dijital arşivde hâlihazırda 16 şehir, 100’e yakın sanatçı/atölye ve 40 farklı yapı türünden 500’e yakın pano bulunmaktadır. Türkiye’deki araştırmacıların iletişim bilgilerimiz üzerinden bizlere gönderdikleri panolar ile bu sayı her geçen gün artmaktadır.
“Her Umut Ortak Arar” bir kaynak olarak şehir hafızasının farklı ağlarına dokunarak arşiv/anlatı ilişkisi kuruyor. Ortak bir merak paydasında buluştuğumuz, mimarlık-sanat ilişkisinin izini sürdüğümüz Şehrin Panoları & Seramik Arşiv projelerinde, “Her Umut Ortak Arar”da olduğu gibi yaşadığı şehrin tarihine ilgi duyan bir kaynaktan besleniyor. Mimarlığın, bir arşiv-araştırma hafızası olan bu sitede yer almak bizler için çok kıymetli.
İlgi Adalan'la yapılan söyleşi kapsamında bu panonun Darülaceze binası için tasarladığı belirtilmiştir.
Önlü ve arkalı şekilde tasarlanan seramik panonun ön cephesinde Truva Savaşı sırasında dalgalanan deniz; arka cephesinde savaş öncesi denizin sakinliği betimlenmiştir.
Tülin Ayta Arşivi’nden. Eski Bursa Yolu üzerinde yer alan Uludağ Gazoz Fabrikası üzerinde yer almaktadır. Fabrika günümüze ulaşamamıştır.
Nurtaç Buluç Arşivi’nden. Caddebostan, Vezir Sk. No:10'da bulunan pano.
İlgi Adalan Arşivi’nden. İlgi Adalan, 90’lı yıllardan 2000’lere kadar Sadıkoğlu İnşaat’ın apartmanlarına seramik pano tasarlamıştır.
Fotoğraf: Tümay Hanım. Türkiye’nin birçok şehrinden seramik pano ile karşılaşan ilgililerin bizlere gönderdiği seramik panolardan bir örnek.
Fotoğraf: H. Yiğit Ceylan. Türkiye’nin birçok şehrinden seramik pano ile karşılaşan ilgililerin bizlere gönderdiği seramik panolardan bir örnek. Emek Oteli günümüzde yıkılmıştır.
Kadirağa Sokak No:8 Güneysu Apartmanı'nda bulunan pano.
Fotoğraf: Ceren Ay. Türkiye’nin birçok şehrinden seramik pano ile karşılaşan ilgililerin bizlere gönderdiği seramik panolardan bir örnek.
Çıkan kısmın özeti: Her şey, Haziran 2020’de, İstanbul’da yaşayan pek çok kişinin önünden geçmiş olabileceği Harbiye’deki Başaran Apartmanı hakkında kısa bir metin yazmamla başladı. Bina ile ilgili metinde tabii ki, “Bir zamanların efsanevi sineması Konak da bu binanın altındaymış” yazmıştım. Yasemin Hanım’ın (Yasemin Uygur sanırım,
Türkiye İş Bankası Kadıköy Şube ve Lojmanları, ardından da pek çok Türk filminde başrolde olan Muammer Karaca Evi vesilesiyle, Türkiye’nin kendi bürosunu açan ilk kadın mimarı Perran Doğancı‘dan söz açmıştım. Perran Hanım ile ilgili dosyamı -şimdilik- Ankara’daki -eski- Ajans Türk Binası ile bitireyim. MARKA, KALİTE
Yakın zamanda, Gülten Dayıoğlu’nun ‘Yüzler ve Sözler’ adlı kitabını okuyordum (YKY); Gülten Hanım, başarılı ve sevilen bir avukat olan eşinin vasıtasıyla Muammer Karaca’nın Yeşilyurt’taki evine yemeğe gittiklerini ve filmlerde kullanılan bu evden çok etkilendiğini yazıyordu. Merak ettim, “Bakarım” diyordum ki, Kadıköy İş Bankası eski binası
Başka bir bina yazacakken -pek çok defa olduğu gibi- anonim bir Facebook sayfasında ‘eski güzel Türkiye fotoğrafları’ gibi bir seriye bakarken buldum kendimi… Ve bir fotoğraf! O kadar tanıdık ki… Bugün bambaşka, bugün “oymuş gibi yapan ama o olmayan bir yer”, Kadıköy ‘rıhtımında’ o geniş
Yaklaşık 20 yıldır hayatını yazarak kazanan, bir de kitabı olan biri Emre Dalkılıç. Adatepe’de (malum Çanakkale ilinin Ayvacık ilçesine bağlı bir köy), reklamcı Erhan Şengel ile eşi, belgesel yapımcısı Adatepe-Taş Mektep Derneği Başkanı Nilüfer Şengel’i ziyareti sayesinde Mehmet Ağa Konağı ile tanışıyor. İncelikle herumutortakarar.com için
Bu hesap ve siteye uzaktan hep güzel katkısı olan iç mimar Didem Avincan ne zamandır bana “Samsun’da bir binayı yazacağım” diyordu. Bana gönderdiği bir haber linkini okudum; Prof. Dr. Yücel Tanyeri, habergazetesi.com‘daki köşesinde şöyle diyordu: “Kefeli Apartmanı, çocukluğumuzda Samsun’un en görkemli yapısı idi. 1950’li yıllarda Samsun’un
Ressam Hamit Görele. Resimlerine aşina olmayanlar bile bilir ismini diye düşünüyorum. Özetle… Giresun’da doğmuş, Güzel Sanatlar Akademisi’nde Hikmet Onat ve İbrahim Çallı’nın öğrencisi olmuş, 1928’de mezun olduktan sonra Avrupa Resim Yarışması’nda ikinci olmuş, devlet bursuyla Paris’e giderek Andre Lhote ve Fernand Leger’in atölyelerinde öğrenim görmüş.
Malum, uzun zamandır girişinde resim olan apartmanlara ve resimlerine ayrı ilgim var; kayıt altına alınsın istiyorum. Instagram’daki @mervellous_istanbul hesabının sahibi Merve Hanım’dan paylaştığı güzel metin ve Fatih’teki Huzur Apartmanı’nın fotoğrafları istedim. Beni kırmadı… Yani konuk yazarım Merve İra: “Binalara ait kapı, pencere, zil, dış cephe
Yıllar yılı fotoğrafladığım binalardan biri; İstanbul Asmalımescit Sofyalı Sokak’ta (eskiden Refik olan meyhanenin karşısı) Bilgir Han. Dışının yeniden renklendirilişi pek benlik olmasa da art nouveau yapısıyla her daim dikkat çekici. Kapısını açık yakalarsanız da, -bakımsızlığına rağmen- girişteki desenler gerçekten merak uyandırıcı. E insan soruyor; “Bir
Daimi konuk yazarlarımdan biri olsun istediğim Gökçe Günaydın anlatıyor: Sözlükte; hareket etmeyen, durgun, dingin, kimseyi rahatsız etmeyen anlamlarına gelen ‘sakin’ kelimesi aynı zamanda ‘bir yerde oturan’ anlamı da taşıyor. İşte benim de sakini olmaktan çok mutlu olduğum ve başka bir semtte yaşamayı hayal dahi edemediğim
Haziran ayında restorasyon uzmanı, yüksek mimar bir beyfendi, Engin Aktürk, Bakırköy’de kentsel dönüşüme giren bu binadan fotoğrafı Twitter’da benimle ve belediyeyle paylaşıp “Resmi koruyamaz mıyız?” diye sormuş. Ben mesajı o dönem görmeyip dün bir yorum üzerine fark ettiğim için önce heyecanlandım. M. Tezmen imzalı, belli
Seneler önce, onu ilk bir ‘gece’ gördüm. O resim gece daha belirgin. Cama yapışıp Resimli Apartmanlar serim için yansımasız bir fotoğraf çekmeye çalıştım. İçindeki resmin Ercümend Kalmık’a ait olduğunu ise, Gümüşsuyu’ndaki Ercümend Kalmık Müzesi‘ni yazarken fark ettim. Binanın mimarı Ali Mukbil Gökdoğan. Gökdoğan, Türkiye’nin imarı
Daha önce burada birkaç metinde, özellikle de, güzel bahçesiyle Güzel Bahçe Sokak’a adını veren Mongeri Evi bahsinde, mimar Giulio Mongeri‘ye heyecanlı ilgimi yansıtmıştım. Mongeri, benim için hem işini çok iyi ve özenli yapan hem de sanat ve hobilerle donanmış bir keyif insanının vücut bulmuş hali gibi…
Güzel bina sevdamın nedenlerinden biri de bu iki binadır. Çünkü daha sıradan apartmanların, yazlık evlerin olduğu semtlerde oturan benim gibi çocuklar için -daha önce de söylemiştim- Vakko Fabrikası, -eski- Tercüman binası, Sümer ve Marmara gibi apartmanlar, Gümüşsuyu-İnönü Caddesi’ndeki binalar bir başkadır… O başkalık dikkat çeker,
Ya İstanbullular; niye böyle güzellikleri bizlerden saklıyorsunuz:)? Haftada bir belki önünden geçiyorumdur, Maçka’dan Nişantaşı’na uzanan Süleyman Seba Caddesi’nde Valideçeşme Çeşmesi’nin yakınında bir apartman. Dışarısı içerinin güzelliklerini saklamak için örülmüş gibi. Her açısı öyle güzel ki fotoğraf seçmekte zorlandım. Allah’tan Ebru Gazioğulları ve kuzeni var ki,
İnsanlarda bazen şöyle bir algı oluşturduğumu düşünüyorum; elimde sihirli bir kitap var, biri bana bir apartman fotoğrafı gönderdiğinde, ben hemen o apartmanın nerede olduğunu, ismini çözüp tarihiyle ilgili tak diye elimdeki kaynaklardan bilgi alabiliyorum. Ama sizi temin ederim ki öyle bir şey yok:) Hitit Apartmanı
Bu sitede kimi zaman mimarları, kimi zaman da yaşayanlarıyla renklenen bir takım bina hikâyeleri paylaşsam da, her daim bir görsel şölen vaat ettiğim söylenemez:) Ancak Gözde Kumru sağolsun bu apartman fotoğraflarına bakmaya doyamıyorum, Emin Halid Onat ile Ercüment Kalmık için de bundan aşağısı olmamalıydı zaten.
İstanbul’da Moda kıyısında yürüyüp de bu apartmanı görmemiş, şöyle bir bakmamış olan yoktur sanırım. Geçen vapura bindim mis, Moda sokaklarında onlarca apartman fotoğrafı çektim hayranlıkla. Sonra bilmeden ne kadar çok mimar Melih Koray yapısı çekmişim şaşırarak fark ettim. Kesinlikle bir ruhu var Melih Bey’in yapılarının.
Her yerden, her hesaptan “Siz de bina dedektifliği yapın, bulduklarınızı bana yazın” diyorum ama Instagram kelime ile arama yapmaya izin vermediği için çok mesaj varsa her şey karışabiliyor. Allah’tan Çiğdem Hanım ile yeniden buluştuk:) Çiğdem Kosovalı Geylan önce bana “Yeşilyurt\İstanbul’da bir apartmanın dış cephe süslemesi.
DESENİN NE SAKINCASI VAR? Apartmanın adını bilmiyorum. Beyoğlu’nda Tomtom tarafından, Boğazkesen’den Galatasaray meydanına çıkan Yeni Çarşı Caddesi üzerinde no: 33. Geçenlerde Nazif Can Akçalı (Instagram’da @ncaisme) bana ilk dört fotoğrafı göndererek, “Üçüncü katta tadilat var şu günlerde… Giriş böyle, umarım üzerini kapamazlar” yazmıştı. Açıkçası “Yok yahu niye
Kimi “Nilay Hanım, apartmanımı bir araştırsanız” diyerek bana adres gönderiyor, kimiyse algısını açıyor, gördüğüne bakar oluyor, hatta en istediğim şeyi yapıp kollektif bir bellek için belge-bilgi topluyor. Dedikodulu yazım tarzım da şahidimdir ki, ikinci tip insanı daha çok seviyorum:) @bengandbengdesign ‘Resimli Apartmanlar’ serim için gönderdi… Cihangir, Mavrodi Apartmanı,
Bir ev, villa, hele de apartman ‘içinde dönen’ senaryoların her zaman ayrı bir cazibesi var. Bir apartmanın içindeki diyaloglardan birkaç sezon aşk, gerilim, insanlık, hayat dersleri dolu bir dizi çıkarmak mümkün. Bakınız en bildiklerimizden biri, Bizimkiler. E tabii bir dizinin ismi ‘apartman’lı olunca, adından bir
Bir fabrika binası, bir çocuğun zihninde ne kadar yer edebilirse bir zamanlar Merter’de olan Vakko Fabrikası, o derece aklıma kazınmıştır. Güzeldi, farklıydı, ilgi çekiciydi, acayipti… Küçükken otomobille önünden her geçişimizde onu görmek için çaba sarf ederdim. Yolda sıkıldım; onu görünce bir şekilde eve yaklaştığımı anlar,
Gidip gidip fotoğraflıyorum bunları; izi kalsın… Geçen tozlu camlardan içine bakmaya çalışıyorum, minik bir mendille cam siliyorum falan. Yandaki apartman yıkımına su getiren beylerden biri geldi, önce cama su döktü, sildi; baktı olmuyor, kapıya tırmandı benim için içindeki resimleri fotoğrafladı. Bunlar da günün kârı. Apartman
Çünkü “Apartmandakiler resimlere ilgiden çok şikayetçiler. Fotoğraflamak isteyenler olduğu için üzerini boyamak niyetindelermiş” yazmış Deniz Hanım… Yani boyamadan kapatma yöntemleri var da… Tabii apartman içi daha özel bir alan, insanlar da tür tür, apartman sakinlerinin de delirmesi anlaşılırdır muhtemelen. Ama biz kaydımızı tutalım. Çünkü güzel.
“En öksüz apartmanlar nerelerde?” derseniz yanıtlarımdan biri Talimhane olur. Kalabilenlerden… Taksim’de Elektrik İdaresi’ne giden yolda Sümer Apartmanı. Apartmanda bir İngiliz romantizmi hakim. Ve şanslıyız ki ressamın imzası da var: İ. Hakkı. Böyle apartmanlarda yetişen bir neslin, şu andaki nesilden çok daha farklı olduğunu düşünüyorum; haksız mıyım?
Şimdi ‘birinci ağızdan’ bir Konak Sineması okuyacaksınız. Benim için pek kıymetli. Çünkü her şey, mimari açıdan bana pek de değerli görünmeyen Başaran Apartmanı’nı “Konak Sineması da bu binanın altındaymış bir zamanlar” diyerek, metni ve bilgileriyle paylaşmamla başladı. (Buradan okuyabilirsiniz.) Nişantaşı’ndaki apartmanın ardından mimar Rükneddin Güney’in
Çok sevdiğim mimar Hasan Çalışlar’ın, Instagram’da oluşturduğu ve “Büyükada’nın Yaşlanmayan Modernleri” adını verdiği arşivine, bundan sonra sitenin bu bölümünden ulaşabileceksiniz.
