PHILIPS Gümüşsuyu Büro ve Mağaza Binası (The Artisan Istanbul MGallery Hotel)

1957 yılından bir fotoğraf; Philips Gümüşsuyu Büro ve Mağaza Binası… Bina henüz 2-2.5 yaşında, İnönü Caddesi’ndeki dev komşuları henüz yok.

Ve 2022; The Artisan Istanbul MGallery Hotel ve hatta 2020 Mercure Otel zamanı da binayı fotoğraflamışım! 

Salt Mimarlık Arşivi’nde binanın 1957’de Adil Arıkan (Foto Akademi) tarafından çekilmiş bu güzel fotoğraflarının yanı sıra 1953 tarihli bina planları da var. Bina, Arkitekt dergisinin 1955 yılındaki ikinci sayısında yayımlandığına göre inşaası 1953-54 yıllarında olmalı diye düşünüyorum.

FAZIL AYSU İLE ŞİNASİ ŞAHİNGİRAY MÜHİM

Philips Gümüşsuyu Büro ve Mağaza Binası’nın mimarları Fazıl Saffet Aysu ile Şinasi Şahingiray.

Fazıl Saffet Aysu hakkında vikipedi-wikipedia sayfası olmamasına şaşırdım. İstanbul için sembol birkaç binaya da imzasını atmış, 101 yaşında vefat etmiş. Hakkındaki bilgiler kimi zaman farklı ve biraz bölük pörçük olsa da -Salt’ın arşivinden misal-, arşivci ve titiz biri olduğunu düşündüm.

Şinasi Şahingiray ise Türkiye’yi Olimpiyatlar’da temsil eden bir atletmiş aynı zamanda! Onun da iyi bir fotoğrafı yok şu her şeyin olduğu internette.

Bu iki mimarın birlikte çalıştıkları işler arasında İnönü Stadyumu, Lütfi Kırdar Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı, Ali Samiyen Stadyumu gibi yapılar da var.

PHILIPS, ARŞİVİNDEN FOTOĞRAFLARI YAYIMLASA KEŞKE

Philips merkez binasını ne zaman terk etti? Bina hemen sonrasında mı otel oldu? Merak ettim; Philips, Türkiye’deki tarihçesine dair güzel sayfalar yapmış, belli ki ellerinde çok fotoğraf da var ama sitelerine bu binaya dair bir şey olduğun söylenemez. Otelin internet sitesinde de yok.

Binada bana enteresan gelen iki yapının bayağı ayrı olup aynı gibi görünmesine neden olan hali. 

Kışla Arası Sokak’taki pencereleri mesela bana bayağı eskisini andırır. Giriş planı hiç değişmemiş -gibi- zaten. Orası yokuştur, iner, seviye farklılaşır bu nedenle ilginç bir girişi vardır, o girişin neredeyse birebir aynı olduğunu söyleyebilirim. Ama tabii içi bayağı bir farklı olmalı; artık otel yani… Manzaralı bir bina tabii. Şimdi üzerinde Madam Niça Restoran da var.

7 BİN METRE KARE, 2 MİLYON 350 BİN TL’YE MAL OLMUŞ

Arkitekt, 1955 yılı sayısında  bina hakkında şu bilgileri vermiş:

“Bu bina, büyük bir Radyo Şirketinin, şehirde dağınık bir vaziyette bulunan müteaddit servis bürolarının ve atölyelerini bir araya toplanmak maksadı ile inşa edilmiştir. Bu sebeple, cephesine bu maksada uygun bir karakter verilmesine çalışılmıştır. 

Caddenin yüzde 10’a yakın bir meyili bulunuşu, bilhassa teşhir bakımından büyük önemi olan vitrinlerin tertibini çok müşkül kılmakta idi. Geniş, mütecanis bir vitrin sahası temin edebilmek için, mağaza cephe yüzünden üç metre kadar geri çekilmesi ve bir Portik içine alınması maksadı temin eylemiştir. Bilhassa, bina önünde beş metrelik bir boş saha bırakılması, trotuara nazaran zemini düz bir meydana getirilmesine buraya rahat basamaklarla inilerek binaya serbestçe şekil verilmesine imkân sağlamıştır.”

“Oldukça lüks ve itinalı bir şekilde inşa edilmiş olan ve bir katı bin metre kare, yedi katı ile beraber yedi bin metre kare bir inşaat sahasına malik olan bu bina, her türlü tesisatı ile beraber iki milyon üç yüz elli bin liraya mal olmuştur.” (Kaç kat kaça mal olmuş merak eden bir Türk insanı olarak bu paragrafı öne aldım!)

BOL IŞIK ALAN ATÖLYELER

“Arsanın üç tarafının yol oluşu, bütün odaların ve atölyelerin bol ışıklı olmasını temin eylemiştir. 

Bu arada, merdiven ve tuvaletler ortaya alınmış, ufak bir aydınlık yeri ile bunların ışığı ve havası temin edilmiştir. Üç cepheye sıralanan tek sıra halindeki oda ve atölyelere U şeklinde bir koridorla gidilmekte, binanın merkezinde kalan kısımlar ise nisbeten az ışıklı ve az havalı olduklarından, depo ve mağazalara tahsis edilmektedir. 

EN ‘ŞEREFLİ’ KATLAR MANZARALI OLANLAR

“İnşaat sistemi, muntazam aralıklı akslarda betonarme kolonlar ve üzerinde, kirişsiz düz döşemeden ibarettir. Pencere aksları da muayyen ve aynı ölçüde olduğundan, esasen ahşap, portatif sistemde inşa edilmiş olan bölmelerin, lüzumunda ihtiyaca göre değiştirilmesi mümkün kılınmıştır. Binanın, vaziyet itibarı ile en şerefli ve manzaralı olan beşinci katı tamamen müdüriyet bürolarına, teşhir ve merasim salonlarına tahsis edilmiştir. 

Bu katın üç cephede üçer metre geri çekilmiş olması, bu salon ve binaların önünde çok nefis manzaralı geniş terasların meydana gelmesini temin eylemiştir.”

BU YAZIYI PAYLAŞIN:

WhatsApp
Email
Twitter
LinkedIn
Telegram
Facebook

YORUMLAR

Henüz yorum yapılmamış.

Bir yorum yazın

DİĞERLERİ

Şişhane

Haliç (Hacı Recep) Apartmanı

Daha önce Gözcü -eski adıyla Gayret- Apartmanı vesilesiyle paylaşmıştım; Son Posta Gazetesi, 1931 yılında “ekonomik buhrana rağmen parası olup apartman yaptıranları, bu binaların ‘kaça çıktığı’ bilgisi ve bazı özellikleriyle birlikte ‘ifşa ediyor’”du. Sevmediğim bu habercilik tarzının yıllar yıllar sonra iki bilgi kırıntısına muhtaç benim gibi

Devamı »
Fatih

Kuleli Apartmanı

Yıl 2012,  lezzet peşinde geçen bir turla ilgili yazımda ‘Paçacı Necip Usta-Hayat Lokantası’na dair şunları yazmışım: “Erzurum’da öğrendiği reçeteyi, 40 yıldır İstanbul’da uyguluyor Paçacı Necip Usta. İstanbul’un en eski paça ustalarından biri. Bir tür esnaf lokantası burası. Hayat Lokantası’nda ben, paça yerine papaz yahnisi yedim

Devamı »
Mecidiyeköy

Mecidiyeköy Likör Fabrikası

Daha önce Gelibolu’daki Alaeddin Kemerli Sardalya Evi yazısıyla bu sitenin konuk yazarlarından biri olan Iwsa (International Wine & Spirits Academy) müdürü Ayça Budak, çok uzun zamandır gerçekleştirmek istediğim yemeklerden birini yapmam için aracı olmuştu. Şubat ayında IWSA’da, şef Didem Şenol bir mönü yaptı, Gram ekibiyle yemekleri hazırladı,

Devamı »
Gümüşsuyu

Mustafa Bey Apartmanı

Beyoğlu’nun ilk apartmanlarından. İkinci derecede tarihi eser. İstanbul, Beyoğlu, Gümüşsuyu’ndan yolu geçip de onu görmeyen yoktur herhalde… Yüzyılı -çoktan- aşkın süredir, ‘azalarak’ orada. Eskiden yakınındaki Çin restoranının girişini gösteren, artık Gümüşsuyu’nun simgelerinden biri haline gelen, Taksim-Beşiktaş dolmuş duraklarının arkasındaki renkli-süslü girişin hemen arkasında kocaman alanda… Taksim

Devamı »
Bahariye

Röntgen Apartmanı

Anladığım Yeldeğirmeni’nde de bir Röntgen Apartmanı varmış, hem de bir kız yurdunun karşısında… Ama bizim Röntgen Apartmanı başka. “Kadıköy’de, Bahariye Caddesi’nde Süreyya Sineması’nın karşı sırasında Türkiye’nin ilk kadın radyoloji uzmanı / röntgen mütehassısı Saadet Gören’e ait imiş.  Google’dan baktım, benzer apartmanlar buldum ama kendisini bulamadım.

Devamı »
Gümüşsuyu

Karaağaç Apartmanı

Siteyi “kurcalayanlar” belki fark etmiştir, pek çok seçeneğe göre bina sınıflandırması var… Metinde adı geçen, “tanıyor olabileceğiniz kişilerin” adıyla da arama yapabilirsiniz, mimarlara göre de… Villalar, köşkler ya da apartmanlara da bakabilirsiniz; dönemine, tarzına, semtine ya da özel niteliğine göre de okuma yapabilirsiniz… Önemli bölümlerden

Devamı »
Şişhane

Metrohan

Çıkan kısmın özeti: İstanbul Kültür Sanat Vakfı’ndan Ayşe Bulutgil ile Elif Ekinci, 27. İstanbul Tiyatro Festivali vesilesiyle, festivale ev sahipliği yapan bazı binaları yazacak “o binalar konusunda uzman” kişilerle iletişim kurmuş ya da kurmama vesile olmuş idi. Ve şimdi, iki çok tatlı ve harika hikaye

Devamı »
Büyükada'nın Yaşlanmayan Modernleri
Hasan Çalışlar Arşivi

Çok sevdiğim mimar Hasan Çalışlar’ın, Instagram’da oluşturduğu ve “Büyükada’nın Yaşlanmayan Modernleri” adını verdiği arşivine, bundan sonra sitenin bu bölümünden ulaşabileceksiniz.