Bir fabrika binası, bir çocuğun zihninde ne kadar yer edebilirse bir zamanlar Merter’de olan Vakko Fabrikası, o derece aklıma kazınmıştır. Güzeldi, farklıydı, ilgi çekiciydi, acayipti… Küçükken otomobille önünden her geçişimizde onu görmek için çaba sarf ederdim. Yolda sıkıldım; onu görünce bir şekilde eve yaklaştığımı anlar, onun zigzaglı çatısıyla ilgili hayaller kurardım. Onu resmetmişliğim bile var ama kim bilir nerede?
14 MODERN TÜRK SANATÇISININ ESERLERİ
İçini hiç görmedim; keşke daha önce aklım başıma gelseydi de ne yapıp edip içini, içindeki sanat eserlerini eski yerinde görseydim… “14 modern Türk sanatçısının özgün işi, plastik ve grafik sanatların Türkiye’de ilk kez bir endüstri yapısına entegre edilişi…”
Bu proje hakkında düşünürken ilk aklıma gelen yapılardandı… Bugün bile inanamıyorum, bir fabrika nasıl bu kadar estetize edilebilir! Bir iş adamı nasıl bu kadar gusto sahibi, güngörmüş, vizyoner olabilir…
Yapıldığı yıllardaki özeni okuyup ‘içini tanıyınca’ hüzünlendim; Vitali Hakko gibi insanların azlığına, bu binanın bir müze ya da sanatsal kullanıma, okula dönüştürülmeyip yıkılmış olmasına…
MUAZZAM HALUK BAYSAL İŞİ
-Acayip yakışıklı- mimar Haluk Baysal tarafından tasarlan Vakko Turistik Elişi, Eşarp ve Konfeksiyon Fabrikası’nın yapılış yılı 1969, içindekilerin Esenyurt’taki yeni binaya taşınıp yıkılışı ise 2008..
Arkitekt dergisinde açılışından birkaç ay sonra yayınlanan yazıda Zeki Sayar şunları yazmış (Sayı: 1970-04 Sayfa: 159-166):
“Son yıllarda yurdumuzda pek çok fabrika, endüstri binası inşa edilmiştir. Ama, hiçbiri, mimarlık ve plâstik sanatlar yönünden, Vakko fabrikası gibi bir özellik taşımamaktadır. (…) Bu bina mimarlarının isteklerine mal sahibinin gösterdiği anlayış sayesinde, bütün plâstik san’atları kapsayan geniş bir kollaborasyonu yansıtan bir eser meydana çıkmıştır.
Turistik eşya imal edecek bir kompleks olan fabrikada güzel bir plânlama ve ileri bir teknik uygulamadan sonra, dekoratör, ressam ve iç mimarî tanzimini yaratan bir sanatkâr ekibin çalışması göze çarpmaktadır. Bu güzel koordinasyonun diğer sanayicilerimize örnek olmasını dilerken VAKKO fabrikaları sahibini ve mimarlarını tebrik ederiz.”
62 BİN 500 METREKAREDE YOK YOK
62 bin 500 m2’lik arazide yer alan yapıda da neler varmış neler…
1.Teşhir, satış üniteleri, park gezi, havuz, Türk kahvesi, gazino, lokanta, açık-kapalı teşhir ve defile alanı;
2. İdare, eğitim, yapım;
3. Park, spor sahaları, yüzme havuzu;
4. Üç-dört katlı, içi avlulu dört lojman bloğu ve parklar.
VİTALİ HAKKO GÜZELLİKLERİ…
Vitali Hakko, 1934’te Şen Şapka isimli bir mağazayla iş dünyasına girmiş. Şapka modası geçince eşarp yapmaya başlayıp Vakko isimli markasını kurmuş, ilk mağazasını da 1962’de Beyoğlu’nda açmış. 1969’da mimar Haluk Baysal tarafından tasarlan -benim için ikonik- Vakko Fabrikası, Merter’e yapılırken de içi sanat eseriyle dolu olsun istemiş. Yapı, iş veren-mimar uyumu alanında örnek, bir fabrikaya özel yapılan işler açısından bir ilk sayılıyor.
EYÜBOĞLU’NDAN YILMABAŞAR’A
Cem Hakko, anlatıyor: “Babam bütün duvarları sanat eserleriyle bezemişti. Fabrikamızın hemen girişinde bekçi kulübesinin bulunduğu alanın solunda Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun büyük heykeli bizi karşılıyordu. Hemen karşısında Jale Yılmabaşar’ın büyük mozaik eseri vardı. Babam her gün bu eserlere bakarak ve onlara selam vererek binaya giriyordu. Yine onlarla vedalaşarak fabrikasından ayrılıyordu.” (Hürriyet’ten)
14 MODERN TÜRK SANATÇISININ ESERLERİ
Vakko fabrikasının giriş panosu 1969 yılında, Jale Yılmabaşar tarafından tam 6 ay gece gündüz çalışılarak tamamlanmış. Fabrikada Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun beton, mozaik panolar ve beton plastik eserleri, Jale Yılmabaşar’ın seramik panoları, Eren Eyüpoğlu, Mustafa Plevneli, Hasan Kavruk’un duvar resimleri, Şadi Çalık’ın metal plastik çalışması, Teoman Madra’nın duvar fotoğrafı, Metin Şahinoğlu ve Nevzat Yüzbaşıoğlu’nun beton rölyef, kaplama pano, vitray pano ve skrafito kompozisyonu, Haluk Tezonar ve Tankut Öktem’in Atatürk Kompozisyonu varmış.
ESERLER ESENYURT’TAKİ BİNAYA TAŞINDI
Eserler, fabrika binayı yıkılmadan önce özenli bir çabayla Vakko’nun Esenyurt’taki yeni binasına taşınmış.
Cem Hakko “Geniş ve büyük eserler için bazı duvarların ebatlarını büyüttük. Moda merkezine girenleri eskisi gibi yine Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun eseri karşılasın istedik. Hemen onun karşısında da yine Jale Hanım’ın çalışması görülüyor. Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun bir diğer eserini çok büyük bir alan kapladığı için kafe bölümüne aldık. Jale Hanım’ın başka bir eseri müze bölümünde. Nevzat Yüzbaşıoğlu’nun çalışmaları kütüphanede.”
Arkitekt Dergisi’ne göre Vakko Fabrikası’nın künyesi
Mobilya ve Ahşap Dekorasyon: Y. Mimar Yılmaz Zenger
Beton, Mozaik Panolar ve Beton Plastik: Bedri Rahmi Eyüboğlu
Beton, Rölyef Pano Kaplama, Vitray Pano, Skrafito Kompozisyon: Metin Şahinoğlu,
Nevzat Yüzbaşıoğlu
Seramik Panolar: Jale Yılmabaşar Ertuga
Atatürk Kompozisyonu: Haluk Tezonar, Tankut Öktem
Metla Plastik: Şadi Çalık
Duvar Resmi: Eren Eyüboğlu
Duvar Resmi: Hasan Kavruk
Duvar Resmi: Mustafa Plevneli
Duvar Foto: Teoman Madra
Dış Bahçe Tanzimi: Bekir Kefli
İç Bahçe ve Aranjmanlar: Aydın Öztürk
Henüz yorum yapılmamış.