Barıştıran / Demirağ Apartmanı

Enteresan bir şey oldu. Arkitekt dergisi arşivlerine bakarken, ilk önce yakınımdaki semtleri tarıyorum; “kesin görmüşümdür, telefonumda fotoğrafı vardır” diye…

Demirağ Kira Evi, Maçka; balkonları da o kadar karakteristik ki, “Ben bunu kolay bulurum” dedim. Tabii ki öyle olmadı! Bulamadım.

O günlerde bayramdı, ben apartman isimlerinin de fotoğraflarını çekiyorum malum, 400’ü aşkın fotoğraf arasından Nişantaşı’ndaki Barıştıran Apartmanı’nın adını seçtim. 2016 ve 2017 yıllarında fotoğraflarını çekmişim, paylaştım; “barıştıran bir bayram olsun” mânasında…

İki kişi fotoğrafın altına “O da kentsel dönüşüme kurban gitti” yazdı. Apartman isminin yanında No: 43 yazıyor ya baktım ve gördüm ki, daha önce baktığım yer. Demirağ Apartmanı!

Garip bir tesadüf değil de ne!

Sonra, 2011 yılına ait Mimarlık dergisi arşivinden isminin değiştiğini gördüm. Adresten Google Haritalar’a girdim, ne göreyim, taze yıkılmış! Hatta benim apartmana bakmaya başlamamdan bir gün önce, 24 Mayıs 2020’de…

Kayıt tutmuş olduk, orada ne vardı ve yıkıldı biliyoruz artık. Apartmanı Melike Demirağ’ın babası Turgut Demirağ yaptırmış olabilir? Emin olamadım. Ama onu araştırırken bir dolu başka enteresan şey öğrendim. 

AYDINLIK MUTFAK ÖNEMLİ

Apartman bilgisini Arkitekt dergisinden -imla ile fazla oynamadan- aktarayım. (1940  Sayı: 1940-01-02 (109-110)  Sayfa: 1-5)

(Bu arada Demirağ, Barıştıran olmuş; Emlak Caddesi ise Abdi İpekçi Caddesi, o dönem Maçka denilen alan bugün Nişantaşı’nın göbeği de sayılabilir.):

“Teşvikiye’de, yeni açılmakta olan, Emlâk Caddesi üzerinde bir arsaya inşa edildi. (…) 70 – 80 bin liralık bu kira evinin kurulacağı arsanın vaziyeti iki tarafı sağır ve derinliğine olmaması bilâkis; dört tarafı açık bulunması icap ederdi. Fakat şehirdeki arsalarımızın ifrazı hiç de şayanı temenni olmıyan bitişik şekildedir. Biraz fazla odalı ve geniş bir apartıman yapılması icap ettiği zaman bina içinde bir kaç küçük aydınlık yeri teşkil etmek ve ayni zamanda fazla derinlik vermek lâzım geliyor. 

Bina, bir bodrum ve beş kat ile küçültülmüş bir çatı katından ibarettir. Her katta bir daire. Istanbul’da bilhassa, Maçka taraflarında büyük daireli apartımanlara olan ihtiyaca göre ve mal sahibinin ikameti için yapılan bu kira evinin her dairesi takriben 310 metre murabbaı kadardır. 

Sokak cephesi; yeşil saha olarak tanzim edilecek Dolmabahçe vadisine nazır olduğundan bu cephe, geniş bir manzarayı ihata etmektedir. Çalışma odası, salon ve yemek salonu ile geniş bir holden ibaret olan kabul kısmı bu cephe üzerine konulmuştur. 

Ön cephesinde geniş bir teras vardır. Hol üzerinde bir vestiyer ve bir misafir helası tertip edilmiştir. 

Ofis, mutfak, servis merdiveni, binanın ortasına tesadüf eden büyük bir aydınlık mahalli üzerinde tertip edilmiş olup kabul kısmı ile iyi bir surette irtibatı vardır. Antredeki holden ayrılan bir koridorla yatak kısmına girilmektedir. Koridorda, hizmetçi odası ve helası vardır. 

HEM BAHÇE, HEM MANZARALI TERAS SAHİBİ İMİŞ

“Hol üzerinde dört yatak odası ve banyo bulunmaktadır. Yatak odalarının önünde geniş ve kapalı bir teras mevcuttur. Teras camekânları müsait havalarda açılabilecek bir surette tanzim edilmiştir. Binanın cephesine tesadüf eden ve Harbiye’nin arkasındaki yeşil saha ve deniz manzarası geniş bir teras yapılmasına âmil olmuştur. 20 metre genişliğindeki Emlâk Caddesi’nde, belediyece her iki taraftaki binaların önüne üç metre genişliğinde bir bahçe kısmı kabul edilmiştir.”

5 KATTAN, 7 KATA…

Bu arada binanın mimarı Zeki Sayar’ın ve Arkitekt Dergisi’nın kitabını hazırlayan Müge Cengizkan şöyle yazmış bana: “2015 yılında ‘Zeki Sayar ve Arkitekt’ kitabında yapıyı arşiv ve güncel iç mekan fotoğraflarıyla birlikte yayımlamıştık. 2011 tarihinde çekimler yapılmıştı. İnşa edildiğinde 5 katlı olan yapı, 7 kata yükseltilmişti. Oranları değişmiş, balkonlardaki ve cephe kaplamalarındaki incelikler kaybolmuş da olsa, nitelikli yapı hâlâ hissedilebilir durumdaydı.”

BU YAZIYI PAYLAŞIN:

WhatsApp
Email
Twitter
LinkedIn
Telegram
Facebook

YORUMLAR

5 Yorumlar
  • Hande Yıldırım
    Tarih: 19:43h, 27 Ocak Cevapla

    Turgut Demirağ’ın babası Abdurrahman Naci Demirağ yapmış. Hatta Teşvikiye Caddesinde yer alan ve Demirağ Ailesinin de yaşadığı Belveder Apartmanı ile ortak bir bahçeleri varmış arada. Binaların planı da birbirine benzermiş. Bina sonra Demirağ Ailesi tarafından satılarak el değiştirmiş.

  • Hakan Dağdelen
    Tarih: 13:25h, 24 Temmuz Cevapla

    Merhaba, yazınızı ilgiyle okudum ve paylaştığınız evin hikayesi gerçekten etkileyici. Ek olarak, bu evin tarihine dair bir bilgi paylaşmak istiyorum. Hüsrev Gerede, Türk subayı ve diplomatıdır, bu evde yaşamış bir önemli şahsiyettir. Bu bilgiye Wikipedia’dan ulaşabilirsiniz: https://tr.wikipedia.org/wiki/H%C3%BCsrev_Gerede#:~:text=%C3%96l%C3%BCm%C3%BCnden%20%C3%B6nce%20%C4%B0stanbul%20Ni%C5%9Fanta%C5%9F%C4%B1'ndaki,2001%20y%C4%B1l%C4%B1nda%20bir%20an%C4%B1t%20dikilmi%C5%9Ftir.

    • Nilay Örnek
      Tarih: 10:15h, 27 Temmuz Cevapla

      Aaa Hüsrev Gerede’yi tabii ki biliyorum, biliyoruz. Ama binada yaşadığını bilmiyordum, hele bunun wikipedia’da yazıyor olabileceği aklıma gelmezdi Teşekkürler

  • Hakan Dagdelen
    Tarih: 11:42h, 03 Ağustos Cevapla

    Selamlar tekrardan,

    Öncelikle, Hüsrev Gerede’nin kim olduğunu bildiğinizi belirttiğiniz için teşekkür ederim. Bildiğinizden eminim, sadece bilmeyenler için ekleme yapmak istemiştim 🙂

    Bir başka durumu daha eklemek isterim. 30 yıllık Hayriye Palas apartman sakini olarak, Instagram’da paylaşmış olduğunuz gönderide “Hayriye Palas, Sülün Saray, Huzur… Karakterli apartman isimleri..” diye eklediğiniz küçük yazıyı gördüğümde çok sevindim. Bu apartmanda ve çevresinde gerçekten çok güzel insanlar yaşadı ve yaşamaya devam ediyor. Hemen yan binamız olan Gür Apartmanı’nda ise bir zamanlar Aziz Nesin oturmuştu. Bu semtin tarihini ve güzelliklerini anlattığınız için teşekkür ederim.

    Umuyorum bir gün sizinle tanışma fırsatı yakalarım. Yazılarınızı hayranlıkla takip eden bir takipçiniz olarak, başarılarınızın devamını dilerim.

    • Nilay Örnek
      Tarih: 18:50h, 07 Ağustos Cevapla

      Ne güzel ne şevk veren bir mesaj bu; çok teşekkür ederim.
      Çok da iyi yaptınız tabii.
      Gün Apartmanı’nı da yazacağım inşallah! Çok dağınık notların, gelip o tarafa fotoğrafını çeker çekmez bir şeyler yazmaya çalışacağım.
      Umarım tanışırız sevgiler, destek için teşekkürler n.

Bir yorum yazın

DİĞERLERİ

Nişantaşı

Güzel Apartmanı

Özellikle Valikonağı’na bakan cephesine “Eskiden ne güzelmiş” diyerek baktığım bir apartman, yıllardır boş, Nişantaşı Anadolu Lisesi’nin yanında-karşısında. Fotoğraflarımı çektim ve -iyi ki- ziline baktım. Tanıdık bir isim; çok beğendiğim moda tasarımcısı Hatice Gökçe.  Ona yazdım, “Bana yazar mısınız o apartmanı?” dedim ve şahane bir metin

Devamı »
Cihangir

Gülen ve Lena Apartmanları

Çok mutluyum ki, Instagram’da ‘Her Umut Ortak Arar’ adlı hesap merkezli ‘eski yapılar, apartman ve binalar’ heyecanıma başkaları da ortak oluyor. Bir konuk yazarım var. Hem de ne yazar! Kitaplarını çok sevdiğim Şebnem İşigüzel. Cihangir’den, Cihangir Parkı’nın çevresinden, dört apartman anlattı Şebnem, ben de fotoğrafladım;

Devamı »
Nişantaşı

Antik Konak

Geçen Süleyman Nazif Sokak’tan bahsettim; Aydın Apartmanı ve Reşat Ekrem Koçu, İstanbul Ansiklopedisi vesilesiyle… Pek çok kişi “Görmeye gideceğim” yazınca, onlara, sitedeki haritadan bakıp aynı sokak ve çevredeki başka binaları da görmelerini önerdim. Arada Antik Konak hakkında da iki satır yazayım dedim. Neden “İki satır”

Devamı »
Karaköy

Kamondo Merdivenleri

Kamondo Merdivenleri; Karaköy Bankalar Caddesi’nden Banker sokağa ve kuleye çıkan dik yokuşa 1875 yılında inşa edilmiş. Abraham Salomon Camondo torunlarının okula rahat gitmesi için yaptırmış bu merdivenleri. İyilikleri, yardımseverlikleri, kültürel hayata katkılarıyla ünlü aile, 1492’de İspanya’dan kaçıp Venedik üzerinden İstanbul’a gelmiş. Burada ve Paris’te önemli

Devamı »
Kurtuluş

Şahin ve Ülkü Apartmanları

Mimar Apostol Mavrodoğlu‘nun binalarından devam edelim… Rum asıllı mimarın şansı, mimarı olduğu binalara ismini yazması (Apostol Mavpodoglou ya da Mavrodoğlu / Fransızca, eski Türkçe hep yazmış) olmuş.  Şansı mı kaderi mi bilmem, imzası olan binaların çoğunun adı değişmiş. Burada anlattığım Uğur (Teodoridis) ya da Hamit

Devamı »
Galata

Petraki Han

Bu gün bu sitenin kadrolu yazar-araştırmacılardan biri konuk yazarım; iç mimar Didem Avincan. Buyrunuz: “İngiltere Lancashire’dan Angela Fry uzun süredir araştırdığı aile geçmişi ile ilgili bulduklarını bir blog hazırlayarak paylaşmaya karar vermiş. Benzer konularla ilgilenen ama tanımadığı daha fazla kişiye ulaşmak, bilgiyi büyütmek amacıyla… İyi

Devamı »
Nişantaşı

Mongeri Evi

Nedeni-nasılı uzun, dün gece mimar Giulio Mongeri ilgili bir şeyler okurken şahane bir kaynak buldum; Filolog Damla Çinici, Ankara Araştırmaları Dergisi için bir hakemli makale yazmış, “Başkent Ankara’nın İnşasında Etkin Bir Mimar: Giulio Mongeri ve Yaşam Öyküsü” Damla Hanım’ın çalışma özeni ve akıcı dilinden mi,

Devamı »
Büyükada'nın Yaşlanmayan Modernleri
Hasan Çalışlar Arşivi

Çok sevdiğim mimar Hasan Çalışlar’ın, Instagram’da oluşturduğu ve “Büyükada’nın Yaşlanmayan Modernleri” adını verdiği arşivine, bundan sonra sitenin bu bölümünden ulaşabileceksiniz.