Barıştıran / Demirağ Apartmanı

Enteresan bir şey oldu. Arkitekt dergisi arşivlerine bakarken, ilk önce yakınımdaki semtleri tarıyorum; “kesin görmüşümdür, telefonumda fotoğrafı vardır” diye…

Demirağ Kira Evi, Maçka; balkonları da o kadar karakteristik ki, “Ben bunu kolay bulurum” dedim. Tabii ki öyle olmadı! Bulamadım.

O günlerde bayramdı, ben apartman isimlerinin de fotoğraflarını çekiyorum malum, 400’ü aşkın fotoğraf arasından Nişantaşı’ndaki Barıştıran Apartmanı’nın adını seçtim. 2016 ve 2017 yıllarında fotoğraflarını çekmişim, paylaştım; “barıştıran bir bayram olsun” mânasında…

İki kişi fotoğrafın altına “O da kentsel dönüşüme kurban gitti” yazdı. Apartman isminin yanında No: 43 yazıyor ya baktım ve gördüm ki, daha önce baktığım yer. Demirağ Apartmanı!

Garip bir tesadüf değil de ne!

Sonra, 2011 yılına ait Mimarlık dergisi arşivinden isminin değiştiğini gördüm. Adresten Google Haritalar’a girdim, ne göreyim, taze yıkılmış! Hatta benim apartmana bakmaya başlamamdan bir gün önce, 24 Mayıs 2020’de…

Kayıt tutmuş olduk, orada ne vardı ve yıkıldı biliyoruz artık. Apartmanı Melike Demirağ’ın babası Turgut Demirağ yaptırmış olabilir? Emin olamadım. Ama onu araştırırken bir dolu başka enteresan şey öğrendim. 

AYDINLIK MUTFAK ÖNEMLİ

Apartman bilgisini Arkitekt dergisinden -imla ile fazla oynamadan- aktarayım. (1940  Sayı: 1940-01-02 (109-110)  Sayfa: 1-5)

(Bu arada Demirağ, Barıştıran olmuş; Emlak Caddesi ise Abdi İpekçi Caddesi, o dönem Maçka denilen alan bugün Nişantaşı’nın göbeği de sayılabilir.):

“Teşvikiye’de, yeni açılmakta olan, Emlâk Caddesi üzerinde bir arsaya inşa edildi. (…) 70 – 80 bin liralık bu kira evinin kurulacağı arsanın vaziyeti iki tarafı sağır ve derinliğine olmaması bilâkis; dört tarafı açık bulunması icap ederdi. Fakat şehirdeki arsalarımızın ifrazı hiç de şayanı temenni olmıyan bitişik şekildedir. Biraz fazla odalı ve geniş bir apartıman yapılması icap ettiği zaman bina içinde bir kaç küçük aydınlık yeri teşkil etmek ve ayni zamanda fazla derinlik vermek lâzım geliyor. 

Bina, bir bodrum ve beş kat ile küçültülmüş bir çatı katından ibarettir. Her katta bir daire. Istanbul’da bilhassa, Maçka taraflarında büyük daireli apartımanlara olan ihtiyaca göre ve mal sahibinin ikameti için yapılan bu kira evinin her dairesi takriben 310 metre murabbaı kadardır. 

Sokak cephesi; yeşil saha olarak tanzim edilecek Dolmabahçe vadisine nazır olduğundan bu cephe, geniş bir manzarayı ihata etmektedir. Çalışma odası, salon ve yemek salonu ile geniş bir holden ibaret olan kabul kısmı bu cephe üzerine konulmuştur. 

Ön cephesinde geniş bir teras vardır. Hol üzerinde bir vestiyer ve bir misafir helası tertip edilmiştir. 

Ofis, mutfak, servis merdiveni, binanın ortasına tesadüf eden büyük bir aydınlık mahalli üzerinde tertip edilmiş olup kabul kısmı ile iyi bir surette irtibatı vardır. Antredeki holden ayrılan bir koridorla yatak kısmına girilmektedir. Koridorda, hizmetçi odası ve helası vardır. 

HEM BAHÇE, HEM MANZARALI TERAS SAHİBİ İMİŞ

“Hol üzerinde dört yatak odası ve banyo bulunmaktadır. Yatak odalarının önünde geniş ve kapalı bir teras mevcuttur. Teras camekânları müsait havalarda açılabilecek bir surette tanzim edilmiştir. Binanın cephesine tesadüf eden ve Harbiye’nin arkasındaki yeşil saha ve deniz manzarası geniş bir teras yapılmasına âmil olmuştur. 20 metre genişliğindeki Emlâk Caddesi’nde, belediyece her iki taraftaki binaların önüne üç metre genişliğinde bir bahçe kısmı kabul edilmiştir.”

5 KATTAN, 7 KATA…

Bu arada binanın mimarı Zeki Sayar’ın ve Arkitekt Dergisi’nın kitabını hazırlayan Müge Cengizkan şöyle yazmış bana: “2015 yılında ‘Zeki Sayar ve Arkitekt’ kitabında yapıyı arşiv ve güncel iç mekan fotoğraflarıyla birlikte yayımlamıştık. 2011 tarihinde çekimler yapılmıştı. İnşa edildiğinde 5 katlı olan yapı, 7 kata yükseltilmişti. Oranları değişmiş, balkonlardaki ve cephe kaplamalarındaki incelikler kaybolmuş da olsa, nitelikli yapı hâlâ hissedilebilir durumdaydı.”

BU YAZIYI PAYLAŞIN:

Share on whatsapp
WhatsApp
Share on email
Email
Share on twitter
Twitter
Share on linkedin
LinkedIn
Share on telegram
Telegram
Share on facebook
Facebook

YORUMLAR

1 Yorum
  • Hande Yıldırım
    Tarih: 19:43h, 27 Ocak Cevapla

    Turgut Demirağ’ın babası Abdurrahman Naci Demirağ yapmış. Hatta Teşvikiye Caddesinde yer alan ve Demirağ Ailesinin de yaşadığı Belveder Apartmanı ile ortak bir bahçeleri varmış arada. Binaların planı da birbirine benzermiş. Bina sonra Demirağ Ailesi tarafından satılarak el değiştirmiş.

Bir yorum yazın

DİĞERLERİ

Kanlıca

Ethem Pertev Bey Yalısı

Bu toprakların en önemli eczacılarından Ethem Pertev Bey mevzuunu açmıştım. (Mesela Krem Pertev ya da Pertev Şurubu’nu hâlâ çok hatırlayan var). Ve şimdi Ethem Pertev Bey Yalısı’ndan bahsedeceğim. Bu yalıda ondan önce de yaşandı, sonra da… Ama orası hep Ethem Pertev Bey Yalısı oldu. 1860’larda

Devamı »
Kurtuluş

Kurtuluş’ta bir resimli apartman

Çünkü “Apartmandakiler resimlere ilgiden çok şikayetçiler. Fotoğraflamak isteyenler olduğu için üzerini boyamak niyetindelermiş” yazmış Deniz Hanım… Yani boyamadan kapatma yöntemleri var da… Tabii apartman içi daha özel bir alan, insanlar da tür tür, apartman sakinlerinin de delirmesi anlaşılırdır muhtemelen. Ama biz kaydımızı tutalım. Çünkü güzel.

Devamı »
Beylerbeyi

Jak Kamhi Villası

Çok söylüyorum, hep söyleyeceğim kentteki değişimleri anlamanıza yarayacak, tarihe doğru bakmanızı sağlayacak “kayıt yok”; olan kayıt düzensiz, bağlamsız, dolayısıyla neredeyse yararsız. Kopuk. Salt, arşiv hizmetiyle, mimari ve tasarım alanında yapmaya çalıştıklarıyla nadir “şükür var” dediklerimden. Havuzu önüne almış Jak Kamhi Villası fotoğrafını ilk Salt’ın arşivinde

Devamı »
Talimhane

Divan Apartmanı

“Taksim, Talimhane’de ailemin 50, benim 30 yıl yaşadığım binayı anlatacağım” yazmıştı Burak Başcumalı bana. İçinden -şimdi yaşayan olmadığı için bakımsız olduğunu belirterek- harika fotoğraflar da atmıştı… Ben de tesadüf, fotoğraflamışım dışardan zaten onların binayı.  Bu hafta yazı geldi. Ama sürpriz, abla kardeş yazmışlar! Harika değil

Devamı »
Fatih

Yervant Terziyan ‘İkizleri’

Yine bir gün bir apartmanın geçmişini araştırırken, eski bir fotoğrafta çok güzel bir bina gördüm. onedio.com, mimarının Vedat Tek olduğunu, Fatih Belediye Binası olarak kullanıldığını yazıyordu. Böyle haberler çok da kopyalandığından, koca binanın tarihi tekrar yazılıp mimarı değiştirilebiliyor! Tamam, uzman değilim ama Vedat Tek yapıları

Devamı »
İbradı

Ormana-Düğmeli Evler

Altınbeşik Mağarası, yılkı atları, 1100 yıllık anıt kestane ağacı ve doğasının yanı sıra kendine özgü mimarisi, tarihi ‘düğmeli evler’iyle de meşhur. İstanbul’da her gün ‘gidene’ üzülür, gidenin en azından kaydını tutmaya çalışır, doğaya, güzel mimari yapılara ve onlarla özdeşleşen başka bir yaşam tarzına yas tutarken,

Devamı »
Harbiye

Surp Agop Sıra Evleri

Bu sıra evleri, Fransa’da okumuş Osmanlı döneminin Ermeni mimarlarından Aram Tahtacıyan tasarlıyor; amaç, Elmadağ Surp Agop Hastanesi Vakfı’na gelir sağlamak. Daha sonra bu evler hastanede kalan, yaşayan bazı yoksul insanların da yaşam yeri oluyor. Afife Batur arşivlerinden anladığım, hastaneye çok gider olmasın diye kullanılan malzemede

Devamı »
Büyükada'nın Yaşlanmayan Modernleri
Hasan Çalışlar Arşivi

Çok sevdiğim mimar Hasan Çalışlar’ın, Instagram’da oluşturduğu ve “Büyükada’nın Yaşlanmayan Modernleri” adını verdiği arşivine, bundan sonra sitenin bu bölümünden ulaşabileceksiniz.