Mongeri Evi

Okuduğum bir şeylerle çılgınca heyecanlandım; belki sizde öyle etki yaratmaz ama yine de kendi heyecanımı size de aktarmak istedim.

Nedeni-nasılı uzun, dün gece mimar Giulio Mongeri ilgili bir şeyler okurken şahane bir kaynak buldum; Filolog Damla Çinici, Ankara Araştırmaları Dergisi için bir hakemli makale yazmış, “Başkent Ankara’nın İnşasında Etkin Bir Mimar: Giulio Mongeri ve Yaşam Öyküsü”

Damla Hanım’ın çalışma özeni ve akıcı dilinden mi, mimar Mongeri’nin kişiliğinden mi, ikisinden birden mi bilmem acayip etkilendim, okumalara doyamadım!

ÖNCE BAHÇEYİ, ARDINDAN RESİMLERİNİ YAPMIŞ

Neyse bir yerinde şöyle diyor: “İstanbul’da yaşadığı süre boyunca 3 evlilik yapan ve 7 çocuk sahibi olan Mongeri, çocukları ve onların dadılarıyla birlikte, farklı semtlerde genellikle kendi tasarladığı evlerde yaşamıştır. Daha sonra Teşvikiye Güzelbahçe Sokak’ta kendisinin modern bir üslupta tasarladığı evde oturmuştur.”

Eve bakayım derken öğrendim ki, yıllarca her gün geçtiğim, Nişantaşı’nda Amerikan Hastanesi’nin bulunduğu sokağın ismi Mongeri’nin bahçesinin güzelliğinden geliyor. Öyle efsanevi bir bahçe ki, Mongeri suluboya resimlerini bile yapmış! 

(Ya bir de pullardan sporun farklı alanlarına çok çeşitli ilgileri olan çevreye duyarlı mimar Mongeri, 1931 yılında belediyeden çöplerin ayrıştırılması için izin talep etmiş!)

YÜZLERCE DOĞUM ORADA OLMUŞ

Çinici, makalesi için Giulio Mongeri’nin torunu Anita Elagöz’ün aile arşivinden yararlanmış. Burada mimarın kızı Elena’nın Güzelbahçe Sokağı’ndaki evlerinin giriş kapısı önünde düğün fotoğrafı var, mimarın evde kitap okurken fotoğrafı var, sokağa ismini veren bahçe ve evle fotoğrafı var! Ve Mongeri’nin bahçesini suluboya resmettiği fotoğraflar var! Ay delirdim keyiften! 

Peki şimdi bu evin yerinde ne var? Amerikan Hastanesi… Öncesinde de Güzel Bahçe Kliniği imiş. Onlarca insan “Orada doğdum, orada doğum yaptım” yazdı bana.

‘BUGÜN EVİMİN İLK TAŞINI KOYUYORUM’

Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte Ankara’da yeni başkentin inşasına büyük katkıda bulunan İtalyan kökenli bir ailenin İstanbul’da dünyaya gelen oğlu mimar Giulio Mongeri, Nişantaşı Güzelbahçe Sokak’taki evi için çok özenmiş.

Ve beni duygulandıran esas mevzu burada. Filolog Damla Çinici, makalesinde şöyle diyor:

“Mongeri çok özenerek tasarladığı bu yapıyla ilgili olarak 16 Kasım 1927’de günlüğüne şöyle yazmıştır: ‘Bugün gelecekteki evimin duvarlarının ilk taşını koyuyorum. Umarım Tanrı evin bittiğini görmeme izin verir. Bu gerçekleşebilecek en güzel rüyalardan biri.’

KİMLER BUNU BİLİYOR?

24 Nisan 1929’da Ankara’dan İstanbul’a dönünce atılan harcın içine ’25 Nisan 1929 Tanrı’nın kutsamasıyla evimin bu ilk taşı yerleştirilmiştir’ yazılı bir plaket koymuştur. Mongeri bu evin bahçesinin sulu boya resimlerini de yapmıştır (…) Bu sokağa Mongeri’nin evinin bahçesinin oldukça bakımlı olması nedeniyle Güzelbahçe Sokağı ismi verilmiştir. Öğrencilerinden Arif Hikmet Koyunoğlu, anılarında Mongeri’nin evine her hafta sefirlerin ve büyük adamların konuk olduğundan bahsetmiştir”.

Orada oturan kaç kişi bunları biliyordur acaba?

NOT: Bahsettiğim şahane kaynak için: https://jag.journalagent.com/jas/pdfs/JAS_3_1_13_41.pdf

BU YAZIYI PAYLAŞIN:

WhatsApp
Email
Twitter
LinkedIn
Telegram
Facebook

YORUMLAR

1 Yorum

Bir yorum yazın

DİĞERLERİ

Taksim

Güneş Apartmanı

Sürekli “Eski daha güzeldi” cümlesinin tekrarlanmasına ya da o hissin dillendirilmesine sıcak bakan biri değilim ama var olana bu derece ihaneti de aklım almıyor. Taksim Meydanı gibi merkezi bir yerde, apaçık ortadaki bir apartmanın eski hallerine ulaşmak o kadar zor oldu ki… 50 ve 60’lı

Devamı »
Rumelihisarı

Ahmet Vefik Paşa Kütüphanesi

Nereden nereye… Hikayemiz Osmanlı döneminin, 16 dil bildiği belirtilen bir devlet adamından, ABD’li bir yazar ve ressamına, Türkiye’nin en önemli tiyatro sanatçılarından birine ve bugün Rumelihisarı’ndan Londra’ya kadar uzanıyor. Ahmet Vefik Paşa ‘vikipedia’dan bilgilerle söylersem Osmanlı devlet adamı, diplomatı, 16 dil bilen bir çevirmen ve oyun yazarı.

Devamı »
Datça

Datça Kocaev / Mehmet Ali Ağa Konağı

Fotoğrafları Halil Kendir’de gördüm ve vuruldum. O zaten Datça’daki bu özel yapıyı anlatmıştı ama burada da, bu arşivde de olsun istedim. Bana 70 küsur kadar fotoğraf gönderdi ve konuk yazarım Halil Kendir: “Yöre halkı tarafından ‘Kocaev’ olarak adlandırılan ‘Mehmet Ali Ağa Konağı’ (1791-1801) yalnız Datça’da

Devamı »
Nişantaşı

Villa Tozan / Tozan Apartmanı

Satvet Lûtfi Tozan, Villa Tozan ve Tozan Apartmanı ile karşınızdayım… Satvet Lûtfi Bey, tam hakkında kitap yazılacak adam; yazılmış da. Kendisini görüp tam emin olamasam da bildiğim kadarıyla Cemal Kutay’ın “Belgrad’ı Kurtaran Türk”ü, onun hakkındaki tefrikalardan oluşturulmuş bir kitap. Zaten Tozan ile Kutay yakın arkadaşlar

Devamı »
Merter

Vakko Binası

Bir fabrika binası, bir çocuğun zihninde ne kadar yer edebilirse bir zamanlar Merter’de olan Vakko Fabrikası, o derece aklıma kazınmıştır. Güzeldi, farklıydı, ilgi çekiciydi, acayipti… Küçükken otomobille önünden her geçişimizde onu görmek için çaba sarf ederdim. Yolda sıkıldım; onu görünce bir şekilde eve yaklaştığımı anlar,

Devamı »
Gümüşsuyu

Pamir Apartmanı

Arkitekt Dergisi’nin 1993 yılı, 4’üncü sayısı… Arşivindeki en değerli parçalardan biri, çünkü sayı benim de aşık olduğum, her gün değişse de aşkımın azalmadığı “Ayaspaşa’ya Dair”. Geçen yine açtım bakıyorum, tanıdık bir yapıyı gördüm: Pamir Apartmanı. Dışardan benim çok da bayılmadığım hatta garip bulduğum ama muhtemelen

Devamı »
Osmanbey

Şark Apartmanı

Osmanbey’de Şark Apartmanı. Birkaç sene önce çekilen bir fotoğrafından sonra daha da yıpranmış, öyle terk edilmiş. Mimarı da kapıda yazmasa bilgisini bulmadım yazılı. Bir Ermeni mimar Şabuh Hançer’in imzası var. Ya bu isim ve görüntüde, şehrin her dönem merkezi yerinde bir apartman; mutlaka bir hikâyesi

Devamı »
Büyükada'nın Yaşlanmayan Modernleri
Hasan Çalışlar Arşivi

Çok sevdiğim mimar Hasan Çalışlar’ın, Instagram’da oluşturduğu ve “Büyükada’nın Yaşlanmayan Modernleri” adını verdiği arşivine, bundan sonra sitenin bu bölümünden ulaşabileceksiniz.