Mongeri Evi

Okuduğum bir şeylerle çılgınca heyecanlandım; belki sizde öyle etki yaratmaz ama yine de kendi heyecanımı size de aktarmak istedim.

Nedeni-nasılı uzun, dün gece mimar Giulio Mongeri ilgili bir şeyler okurken şahane bir kaynak buldum; Filolog Damla Çinici, Ankara Araştırmaları Dergisi için bir hakemli makale yazmış, “Başkent Ankara’nın İnşasında Etkin Bir Mimar: Giulio Mongeri ve Yaşam Öyküsü”

Damla Hanım’ın çalışma özeni ve akıcı dilinden mi, mimar Mongeri’nin kişiliğinden mi, ikisinden birden mi bilmem acayip etkilendim, okumalara doyamadım!

ÖNCE BAHÇEYİ, ARDINDAN RESİMLERİNİ YAPMIŞ

Neyse bir yerinde şöyle diyor: “İstanbul’da yaşadığı süre boyunca 3 evlilik yapan ve 7 çocuk sahibi olan Mongeri, çocukları ve onların dadılarıyla birlikte, farklı semtlerde genellikle kendi tasarladığı evlerde yaşamıştır. Daha sonra Teşvikiye Güzelbahçe Sokak’ta kendisinin modern bir üslupta tasarladığı evde oturmuştur.”

Eve bakayım derken öğrendim ki, yıllarca her gün geçtiğim, Nişantaşı’nda Amerikan Hastanesi’nin bulunduğu sokağın ismi Mongeri’nin bahçesinin güzelliğinden geliyor. Öyle efsanevi bir bahçe ki, Mongeri suluboya resimlerini bile yapmış! 

(Ya bir de pullardan sporun farklı alanlarına çok çeşitli ilgileri olan çevreye duyarlı mimar Mongeri, 1931 yılında belediyeden çöplerin ayrıştırılması için izin talep etmiş!)

YÜZLERCE DOĞUM ORADA OLMUŞ

Çinici, makalesi için Giulio Mongeri’nin torunu Anita Elagöz’ün aile arşivinden yararlanmış. Burada mimarın kızı Elena’nın Güzelbahçe Sokağı’ndaki evlerinin giriş kapısı önünde düğün fotoğrafı var, mimarın evde kitap okurken fotoğrafı var, sokağa ismini veren bahçe ve evle fotoğrafı var! Ve Mongeri’nin bahçesini suluboya resmettiği fotoğraflar var! Ay delirdim keyiften! 

Peki şimdi bu evin yerinde ne var? Amerikan Hastanesi… Öncesinde de Güzel Bahçe Kliniği imiş. Onlarca insan “Orada doğdum, orada doğum yaptım” yazdı bana.

‘BUGÜN EVİMİN İLK TAŞINI KOYUYORUM’

Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte Ankara’da yeni başkentin inşasına büyük katkıda bulunan İtalyan kökenli bir ailenin İstanbul’da dünyaya gelen oğlu mimar Giulio Mongeri, Nişantaşı Güzelbahçe Sokak’taki evi için çok özenmiş.

Ve beni duygulandıran esas mevzu burada. Filolog Damla Çinici, makalesinde şöyle diyor:

“Mongeri çok özenerek tasarladığı bu yapıyla ilgili olarak 16 Kasım 1927’de günlüğüne şöyle yazmıştır: ‘Bugün gelecekteki evimin duvarlarının ilk taşını koyuyorum. Umarım Tanrı evin bittiğini görmeme izin verir. Bu gerçekleşebilecek en güzel rüyalardan biri.’

KİMLER BUNU BİLİYOR?

24 Nisan 1929’da Ankara’dan İstanbul’a dönünce atılan harcın içine ’25 Nisan 1929 Tanrı’nın kutsamasıyla evimin bu ilk taşı yerleştirilmiştir’ yazılı bir plaket koymuştur. Mongeri bu evin bahçesinin sulu boya resimlerini de yapmıştır (…) Bu sokağa Mongeri’nin evinin bahçesinin oldukça bakımlı olması nedeniyle Güzelbahçe Sokağı ismi verilmiştir. Öğrencilerinden Arif Hikmet Koyunoğlu, anılarında Mongeri’nin evine her hafta sefirlerin ve büyük adamların konuk olduğundan bahsetmiştir”.

Orada oturan kaç kişi bunları biliyordur acaba?

NOT: Bahsettiğim şahane kaynak için: https://jag.journalagent.com/jas/pdfs/JAS_3_1_13_41.pdf

BU YAZIYI PAYLAŞIN:

WhatsApp
Email
Twitter
LinkedIn
Telegram
Facebook

YORUMLAR

1 Yorum

Bir yorum yazın

DİĞERLERİ

Fatih

Osman Nuri Ergin Evi

Ben sokak isimlerinin -özellikle İstanbul’da- değişmesinden pek de hazzetmem. Vatandaşların koyduğu sokak isimleri bilgi verir… Sokak ismi kimi zaman oradaki bir çiçekten bahseder, kimi zaman da sokağın dik yokuşuna gönderme yapar. Ama tabii bu 1920’lerde sorun olmuş. Çünkü çok fazla mükerrer sokak ismi var. Onlarca

Devamı »
Suadiye

Mr. Varber Villası

Çoğu yıkılmış, için boşaltılmış cephesi ‘aynı gibi’ gösterilmeye çalışılmış. Var olanlardan gitmeye, öğrenmeye çalışıyorum. Bu villayı da aradım ma fark ettim ki artık yok. Villanın mimarı Vedat Tek. Tek, Türkiye’nin formal eğitim görmüş, bugünün meslek anlayışı içinde mimarlık tasarımı ve uygulaması yapmış ilk Türk mimarı

Devamı »
Maçka

Konak Apartmanı

Merve Başcumalı, burada önce kardeşi Burak ile birlikte Talimhane’deki Divan Apartmanı‘nı yazmış ardından da, yaşayanlarıyla görüşerek yine Talimhane’deki güzeller güzeli Taş Apartmanı‘nı kayda almıştı. Şimdi Merve Hanım, İstanbul’da Süleyman Seba Caddesi’ni bilenlerin göz aşinalığı yaşayacağı Konak Apartmanı’nı, ailesi onlarca yıldır o binada, hatta o binanın olduğu

Devamı »
Nişantaşı

Pamuk Apartmanı

Aile apartmanları olan Pamuk Apartmanı da bu ilişkinin kalbindedir. Yazarın Kara Kitap’ında Şehrikalp Apartmanı adıyla geçen Pamuk Apartmanı, artık pek ünlü. Ben bu fotoğrafları Koreli bir turistle aynı anda çektim mesela. YIKIK-YANIK KONAKLAR DEVRİ… Muhtemelen Pamuk, babasından bütün ayrıntıları biliyor -sık anlatırmış-, ben mimarını bulamadım

Devamı »
Moda

Arif Paşa Apartmanı

Şöyle bir eposta aldım: “Sayın Nilay Örnek, Sitenizin tanıtım yazısında ‘Mimari anlamda değerli, hikâyesi olan yapıların kaydını düşelim. Bir hafıza oluşturalım, kaynak sunalım’ demektesiniz. Bu samimi çağrıya kulak vererek, Caferağa, Ruşen Ağa Sk. 18/A, 34710 Kadıköy/İstanbul adresinde bulunan apartmana ait görüntüler ile yazımı paylaşmak istedim. Saygılar, Sevgiler Mehmet

Devamı »
Beşiktaş

Hekim İsmail Paşa Konağı

Vedat Tek Evi’ne gelmeden bakacağımız ikinci bina Hekim İsmail Paşa Konağı. Mimar Vedat Tek’in annesi malum, besteci, şair ve yazar Leyla Saz (Kendisine hayran olduğum için metnin sonuna onunla ilgili birkaç yayın ve yazının linkini ekleyeceğim). Üzerine film yapılası bu şahsın babası hekim İsmail Paşa’nın

Devamı »
Florya

Florya Atatürk Deniz Köşkü

İçinde kabul salonu, yatak odaları, banyo ve kütüphane olan köşk, karadan 70 metre uzaklıkta deniz tabanına dikilen kazıklar üstüne inşa edilmiş; ahşap bir iskele yolla karaya bağlanmış.  Deniz Köşkü, İstanbul Belediyesi tarafından 1935 yılında, 43 gün gibi kısa bir sürede tamamlamış. 14 Ağustos’ta kullanıma açılmış.

Devamı »
Büyükada'nın Yaşlanmayan Modernleri
Hasan Çalışlar Arşivi

Çok sevdiğim mimar Hasan Çalışlar’ın, Instagram’da oluşturduğu ve “Büyükada’nın Yaşlanmayan Modernleri” adını verdiği arşivine, bundan sonra sitenin bu bölümünden ulaşabileceksiniz.