Yumurcak Sineması

Beşiktaş Koton mağazası; yapı gibi yapı, hoşuma gidiyor, bir bakayım dedim, şimdi de ‘yok olan sinemalar’a sardım, ara ara paylaşırım.

Bina ‘art deco’ belli; ama mimarını -henüz- bulamadım. “Mimarı Sedat Güler’dir” diyen var fakat yapı 1939 yılında Gürel Sineması adıyla açılmış.

Sedat Gürel o dönemde 14 yaşında, pek mümkün gelmedi. Ama soyadı uyumu da dikkat çekici. (Yazmıştım, ilk metinde. Bilerek de editini böyle yapıyorum ki şimdi, katkı da görülsün. Yolumuz belli olsun. Yüksek Mimar, Restoratör Seda Özen Bilgili ‘çok güvenilir kaynaklardan öğrenmiş’, kayıp tarihe notunu düşelim. “Yumurcak Sineması’nın tadilatı mimar Sedat Gürel’in abisi mimar Sermet Gürel tarafından yapılmış; ilk yapan bir Alman mimar. Seda onu da bulacak bana.)

1970’te işletmeci değiştirerek Yumurcak adını almış. Tahmin edin işletmeci kim?

YAZLIKLI KIŞLIKLI SİNEMALAR

Burası Türker İnanoğlu’nun sinema işletmeciliğine başladığı yer. ‘Bahçesinde’ 5 bin kişilik yazlık, 1000 kişilik de kışlık sinema bulunan mekânı arkadaşı Toros Karabulut ile ortaklaşa kiralayarak başlamışlar işe. (Harbiye Açıkhava 5 bin kişilikti bildiğim; yani büyük olmalı, metinlerde ‘büyük restorasyon sonrası yazlık bahçe 9 bin kişilik oldu’ yazıyor ama bilemedim. Çok geldi:). 

Tahmin edilebileceği gibi sinemaya İlker İnanoğlu’nun oynadığı ‘Yumurcak’ filmlerine atfen bu isim verilmiş. Genellikle 2 Türk filmi birden oynatılırmış. Yazları bahçede Türk filmi, kapalı mekânda da yabancı film gösterilirmiş. İstanbul’un dörtbir yanından sinemaya izleyici gelirmiş.

Sinema 80’lerin ortalarında kapanınca bir süre çeşitli topluluklarca tiyatro salonu olarak kullanılmış. Sonra beyaz eşyacı (Galeri İrfan galiba), en son da Koton mağazası olmuş. 

ESKİ BEŞİKTAŞ’TA 30’U AŞKIN SİNEMA

Koton adına Gülden Yılmaz, “(…) mağaza mimarisi, sinemadan izler taşısın istedim. Mesela eskiden perdenin olduğu bölüme büyük bir ekran yerleştirdik. Sinemanın ruhunu da taşıyan özgün bir mimari ortaya çıktı” demiş. Tabii bu bilgiler olmadan ben hiç o havayı almamıştım, bir daha o gözle bakacağım.

Esas ilginci Beşiktaş’ta 1914’ten bu yana 30’un üzerinde kışlık ve yazlık sinema varmış! Misal hemen Yumurcak’ın karşısında bir otopark vardır arada, orası yazlık sinemaymış, mis. Şimdi kaç tane var acaba?

Bir binaya “Eskiden neymiş burası, kimler geçmiş içinden” diye bakmak ne güzel ya.