Surp Agop Sıra Evleri

Bugün Füreya Koral’a ilham olmuş sıra evlerden bahsedeyim. Sıraev oluşumu, Endüstri Devrimi sonucunda, ilk olarak İngiltere’de ortaya çıkıyor. Bizdeki ilk önemli örneği de Beşiktaş’ta, bulunduğu bölgeye adını da veren ‘Akaretler SıraEvleri’ (onu ayrıca anlatacağım, önemli). Akar kelimesinden gelen akaretler, bir vakfa gelir getiren taşınmaz malları ifade ediyor; Surp Agop Akaretleri yazımlarını da gördüm.

Bu sıra evleri, Fransa’da okumuş Osmanlı döneminin Ermeni mimarlarından Aram Tahtacıyan tasarlıyor; amaç, Elmadağ Surp Agop Hastanesi Vakfı’na gelir sağlamak. Daha sonra bu evler hastanede kalan, yaşayan bazı yoksul insanların da yaşam yeri oluyor. Afife Batur arşivlerinden anladığım, hastaneye çok gider olmasın diye kullanılan malzemede de hesaplı olunmuş. Kapılar yuvarlak, cumbalar var ama süs yok. Arka bahçe tasarlanmış ama çok azı kullanılmış. 

‘EVLER’ SERİSİ ONLARDAN İLHAMLA

1973 yılında Füreya Koral Elmadağ’daki, Arif Paşa Apartmanı olarak da bilinen Sarıcazade Abdullah-Osman Bey Apartman’ına taşınıyor. Penceresinden gördüğü Surp Agop Vakfı sıraevlerinden ilhamla 80’lerin başında yaptığı ‘Evler’ serisi, 1986’de Sedat Simavi Vakfı Görsel Sanatlar Ödülü aldı.

Benim Habertürk’teki odam bu evlere bakardı; sanırım bende onlarca fotoğrafı vardır… Gittikçe azalan, renkleri solan ve en sonunda sadece bir sıra kâğıt gibi iki boyutla kalan Surp Agop Sıraevleri.

AHMET TULGAR ANLATIMIYLA SIRAEVLER

Kalemini çok sevdiğim, bir dönem Milliyet’te birlikte çalıştığım gazeteci-yazar Ahmet Tulgar da sıraevlere dair yazınca buraya taşımak istedim. Bu arada Ege Tanır artık boyut ve renklerini kaybeden Surp Agop Sıraevleri’nden güzel fotoğraflar gönderdi. Onları da bu sayfada görebilirsiniz. Umarım evlerin içini de bir şekilde, eski fotoğraflardan görebiliriz…

ahmettulgarr

Evet, anneannem bu sıraevlerden 49 numaralı olanında ikamet etmişti uzun yıllar, ölmek için teyzemin yanına çekilene kadar. Çocukluğumda annemin elinden tutmuş Gümüşsuyu’ndaki evimizden çıkıp şehrin en şenlikli yollarından birini katederek Elmadağ’a yürüyüşümüzü hatırlıyorum. Anneannem bizi cumbada beklerdi. O cumba çocukken benim için sık sık karadan uzaklaşan bir gemi ya da bir uçak işlevi görür, hayal kurardım, anneannem ardımda anneme dert yanarken. Yaşlı ve dul kadınlarla taşradan gelmiş yoksul aileler çoğu artık oda oda kiralanan bu iki katlı kagir evlerde zaruretin uyumunu bulmuş, yaşıyorlardı. Yan komşu Madam Anna’nın piyanosunun sesi sanat ile hayata katlanılabileceğini düşündürürdü bana. Oysa daha ne çok şeye katlandıklarını bilmiyordum bu evlerde oturan birçok kadının. Tarih, cumbalarda kederle susar, duvar halılarında ceylanların indiği bir göle bakarak uykuya dalarmış meğer bu evlerde. Öğrendikten sonra bunu, hep hüzünle geçtim bu sıraevlerin önünden.

timurlenk7979

Merhaba , özcan özgür ‘ün (kapıcılar kralı filmdeki sahte polis ) oynadığı tek başrol olan kardeşim benim filminde bu sokak yaklaşık olarak 3/ 5 saniye görülüyor. Sene 86 sanırım….

cenemua (Muammen Çene)

Süpersiniz. Eski anılar canlandı.Bu sıraevlerin devamında karaosmanoğlu ticaret şirketi vardır. Elmadağ caddesinin ilk yol ağızında. Önce dedem sonra dayım ve babam bu şirkette çalışmışlar. Dayım yıllarca şirketin üst katında lojmanda yaşadı. Çok anımız var. Şirketin sahibi Suat Karaosmanoğlu, Yakup Kadri’nin akrabasıdır. Çocukluğum bu caddede geçti. Babam bu şirketten ayrılıp aynı caddede kendi işyerini açmış yıl 1972. Ortağı hala devam ediyor. Fotoda görünen Arif Paşa apartmanı istanbulun nadide binalarındandır ama hak ettiği durumda değil.

Eski anıları canlandırdınız .

Bir kere daha teşekkürler👍

cenemua

Tabi evleri anıp Şan Tiyatrosunu anmamak olmaz. Çünkü tam arkasında büyük bir otopark ve içinde şan tiyatrosu vardı. Bu otopark içinden yürüdüğünüzde üst caddeye bağlanan bir kısa yol vardı. Evleri arkadan görürdünüz. Kısa yol Şan tiyatrosunun arka kapısının yanından benzinciye çıkardı.

BU YAZIYI PAYLAŞIN:

WhatsApp
Email
Twitter
LinkedIn
Telegram
Facebook

YORUMLAR

1 Yorum
  • Gül
    Tarih: 12:23h, 13 Şubat Cevapla

    Bı evler şu an ne durumda

Bir yorum yazın

DİĞERLERİ

Maltepe

Bakireler Anıtı

Güncelleme – Ağustos 2023:  Restorasyon sonrası kaidesi ortaya çıkartılan Bakireler Anıtı Heykeli’nin son durumuna dair bilgiler şu yazıda: Bakireler Anıtı’nın Heykeli **** Süreyya İlmen, 2. Abdülhamid’in seraskerlerinden Rıza Paşa’nın oğlu. Aileden zengin. 1. Dünya Savaşı’ndan sonra askerlikten ayrılıp ticarete atılınca daha da zengin oluyor. Milletvekilliği

Devamı »
Sirkeci

Ata Atabek Mağazası / Ata Refik Han

Yine bir “Vay canına sayın seyirciler” hikâyesi… Tabii benim için:) Burada neler var? Bir zamanların efsanevi giyim markası Atalar Türkiye’nin ilk yürüyen merdiveni 1939 yılında İstanbul’u dehşete düşüren pek çok tarihi yapının hasar görmesine neden olan dev yangın Rum mimar Apostol (Apostolos) Pistikas ve AİHM’ye

Devamı »
Osmanbey

Sebat Apartmanı

70 yıllık bekleyiş, 70 yıllık sabır, acı… O anlatırken, her sene toplandığımız, Hrant Dink’in önünde öldürüldüğü binanın ismine bakıyordum: Sebat! Bir sembol gibi, bir heykel gibi… ALGUADİŞ’İN ESERİ Halaskargazi Caddesi üzerindeki Sebat Apartmanı 1920’lerin ortasında Mimar Rafael Alguadiş tarafından tasarlanıp inşa edilmiş. Alguadiş, burada daha

Devamı »
Kurtuluş

Bozlu Art Project Mongeri Binası

Daha önce burada birkaç metinde, özellikle de, güzel bahçesiyle Güzel Bahçe Sokak’a adını veren Mongeri Evi bahsinde, mimar Giulio Mongeri‘ye heyecanlı ilgimi yansıtmıştım. Mongeri, benim için hem işini çok iyi ve özenli yapan hem de sanat ve hobilerle donanmış bir keyif insanının vücut bulmuş hali gibi…

Devamı »
Karaköy

Yazıcızade Apartmanı

Malum, şöhretli binalar hakkında metin yazmayı sevmiyorum. Reytingleri çok ama yeni bir bilgi ve belge ekleyemeyince aynı bilgi ve metinlerin kopyalanıp kopyalanıp yazılmasından başka bir şey olamıyor. Ancak bu bina o kadar yolumun üzerinde ve o kadar beğenirim ki, ben de hakkında birkaç paragraf yazayım

Devamı »
Kumburgaz

Rauf Alanyalı Yalısı

Alanyalı’nın Kumburgaz’daki, denize sıfır evinde pek çok ünlü Yeşilçam filmi çekilmiş. ŞARK BÜLBÜLÜ, AİLE ŞEREFİ Okuduğum haberlerden bir derleme ile anlatayım: “ŞarkBülbülü, Aile Şerefi gibi Yeşilçam filmlerine ev sahipliği yapan yalı, Büyükçekmece 2. Sulh Hukuk Satış Memurluğu tarafından 19 milyon 322 bin 50 TL’ye satışa çıkarıldı. Açık artırma ile

Devamı »
Gümüşsuyu

Doğan Apartmanı

“Bir başka Doğan Apartmanı, sahibi aynıydı…” Çok bilinen, bugün bile insanın içini buran bir gerçek hikâyedir. Yıl 1939, Yapı Kredi Bankası’nın kurucusu Kazım Taşkent’in oğlu Doğan, 11 yaşında, İsviçre’nin Flims Kasabası’nda Alp Dağları’ndaki bir heyelan nedeniyle hayatını kaybeder. Kazım Taşkent, olayın olduğu yere, ellerini dağlara

Devamı »
Büyükada'nın Yaşlanmayan Modernleri
Hasan Çalışlar Arşivi

Çok sevdiğim mimar Hasan Çalışlar’ın, Instagram’da oluşturduğu ve “Büyükada’nın Yaşlanmayan Modernleri” adını verdiği arşivine, bundan sonra sitenin bu bölümünden ulaşabileceksiniz.