Eski gazete taramayı sevenler ya da bugün hâlâ varmış, ürünlerini kullananlar “Kanzuk” markasına aşina olmalılar; Kanzuk glüten, Kanzuk pastil, Kanzuk öksürük şurubu… Çizimli, kocaman ilanlar ve Beyoğlu’nda bir adres; İstiklal Caddesi No: 253
Geçenlerde bir fotoğraf gördüm, Beyoğlu’ndaki Kanzuk Eczanesi’nin 1800’lerde çekilen cephesiydi. Gün içinde nelere bakıp da görmüyoruz ama İstiklal Caddesi’nde böyle bir yer görsem kesinlikle hatırlayacağımı düşündüm. Adrese baktım; Türkiye’de, özellikle İstanbul’da eski adresi bugüne tutturmak imkansıza yakın bir şey. Bugünün 253’ü Tünel tarafına yakın.
ÖRS İŞHANI YANILGISI
Ama “İngiliz Eczanesi” olanak da bilinen Kanzuk meşhurdu ve pek çok kaynakta özellikle “Çiçek Pasajı’nın karşısında” şeklinde adres veriliyordu. Önce Google haritalardan taradım, ardından gittim baktım alakası yok. Pek çok kaynakta, yine Çiçek Pasajı’nın karşısında kalan “ÖRS” yazılı binanın eski eczanenin binası olduğu yanılgısını gördüm. Bu bir kere yazıldığı için kopyalana kopyalana da kaynak haline gelmişti. Ancak fotoğrafın -karşıdan bakınca- solunda kalan sutun hâlâ duruyordu ve asıl o ÖRS binası idi, bence. Yani Kanzuk, bugün MR. Cas Hotel adını almış Güney Palas’ın altında olmalıydı.
ÇARPICI BİR AYRINTI, İPUCU, HATIRA NİYETİNE..
Ama eczanenin bulunduğu ve üzeri şimdi otel olan yapı o kadar büyük bir değişime uğramıştı ki, insanın inanası gelmiyordu. Şüphemi iç mimar Didem Avincan ile paylaştım, kanımı onayladığı gibi, el artırmış ve Mr. Cas Hotels’in kapısının üzerindeki -benim çektiğim fotoğraflarda tenteden belli olmasa da Google haritalardaki fotoğrafta çok belli- ayrıntıya dikkat çekmişti. Oteli eski binadan yeni haline getiren her kimse, muhtemelen araştırmalarında fotoğrafı görmüş ve artık eskisiyle hiçbir bağlantı kurulamayacak yapıya, girişisindeki eski eczaneden “bir ipucu”, “bir hatıra” bırakmıştı.
Özetle… Yani dün bir ayakkabı, bugün bir iç giyim markasının mağazası olan ve eskisiyle alakası olmayan alan eski Kanzuk Eczanesi; 253 olmuş, no 153. Bunu da belgelemiş olalım.
NOEL KANZUK’TAN MÜHİDDİN HÜSHÜ KANSUK’A
Peki nedir bu Kanzuk-İngiliz Eczanesi?
İstanbul Ansiklopedisi, Cilt 4 sayfa 90’da, Turhan Baytop yazısı çok güzel anlatıyor:
“İstanbul’da açılan ilk eczanelerdendir. 1859’da İtalyan uyruklu eczacı Noel Canzuch tarafından Beyoğlu’nda Grand Rue de Pera’da (bugün İstiklal Caddesi) no. 178′ de kurulmuştur. Sonradan kardeşleri François Canzueh (ö. 1897) ve Joseph Canzuch (ö. 1911) eczaneye ortak olmuşlardır.
F. Canzuch döneminde eczanenin adı “İngiltere Eczahanesi” (Phannacie d’Angleterre) olamk değiştirilıniş ise de sonradan tekrar “İngiliz Eczahanesi” (Phannacie Britannique) ismine dönülmüştür. Kardeşlerinin ölümü üzeline J. Canzuch, 1900’lü yıllarda, yeğeni eczacı Vincent Giannetti’yi (Caneti Bey) eczane ve hazır ilaç yapım laboratuvarına ortak etmiştir. V. Giannetti 1913’te ‘İngiliz Eczahanesi’ni, eski eczanenin yanında bir binanın iki katina (zemin ve 1. kat) taşımış, yeni bölümler açmış ve eczaneyi çağdaş bir duruma getirmistir. Bir analiz laboratuvarı kurmuş ve yönetimini de kardeşi kimyager Sylvio Giannettiye vermiştir.
V. Giannetti döneminde (1911-1929) ilaç yapım laboratuvar da büyük bir gelişme göstermiş ve yapılan hazır ilaç cinsi 15’e kadar ulaşmıştır. Bu preparatların bazıları bugün bile tedavide kullanılmaktadır.
I. Dünya Savas sırasında, halkin İngilizler’e karşı olumsuz tutumundan korunmak amacıyla, eczanenin adı ‘Kanzuk Eczahanesi’ ve laboratuvarın adı da ‘Cianeti Laboratuvari’ olarak değiştirilmiştir.
V. Giannetti’nin 20 Nisan 1929 da ölmesi üzerine eczane ve laboratuvarın mülkiyeti kardesi S. Giannetti ye gecmistir. Eylül 1931’de eczacı Muhiddin Hüsnü (1901-1969) eczaneyi devren satın almış, ismini İngiliz Kanzuk Eczanesi (Pharmacie Britannique Canzuch) olarak değiştirmiştir.
Muhiddin Hüsnü daha sonra ‘Kansuk’ soyadını almıştır. Eczane 1965’te kapanmıştır. Son yeri aynı caddede Çicek Pasaj karşısında no. 241’deydi.”
* Güncel fotoğrafları ben çektim; otel içinden fotoğraflar Mr.Cas Hotels’in internet sitesinden.
* Analiz yapan fotoğraf-belgeler iç mimar Didem Avincan‘dan.
Henüz yorum yapılmamış.