Ralli Apartmanı

Dönem pandemi, yalan rakamlar da belli, tırsıyorum. Ama Ferda, önemli bir detay ekledi “Bu hafta Suriye Başkonsolosluğu kapalı”. Orası sakinken atladım gittim!!

Nişantaşı’ndan yolu geçenler bilir, -sanırım Suriye’nin Ankara Büyükelçiliği’nin kapanma kararından sonra böyle oldu- sokağa dev kalabalıklar taşıyor.

O güzel apartmanda işiniz olsa giresiniz gelmez, önünden zor geçersiniz.

Dev kalabalıklar, tuvalet vs. yok, yakında beklenecek düzgün alan yok, orada tartışmalar olur, bavuluyla poşetiyle gelen bırakır gider, garip bir hal olur…

APARTMANIN EN ÜNLÜSÜ KİM?

Oysa Ralli (ismi çok zengin bir Rum aile olan Ralli Ailesi’nden geliyormuş), uzun dönemler ünlü isimleriyle, sanat ve siyasetle anılmış.

Sanırım apartmanın en ünlüsü Fahrünnisa Zeid.

1940’larda apartmanın döndüncü katında oturan Fahrünnisa Zeid, ilk kişisel sergisini “Hayatta başarılı olamazsın” diyenlere rağmen evinde açıyor. Bildiğiniz evine asıyor tabloları, hatta sosyetik arkadaşlarının kınayacak olmasına aldırmadan “Profesyonelim ben” diyerek fiyatlarını da… Ama ilk gün bir süre heyacanla “yatak odasında” oturuyor.

Kızı Şirin Devrim’in Şakır Paşa Ailesi’nin hayatını anlattığı ‘Harika Çılgınlar’ı okurken daireyi çok merak ettiğimi hatırlıyorum. Yüksek tavanlar, oda oda odalar… (Tate Modern’in fotoğraf arşivinden aldığım fotoğrafta görebilirsiniz Fahrünnisa Hanım’ın dairesini)

YİNE, HALA SANATLA DOLU…

Fahrünnisa Hanım 1945 ve 1946’da burada açtığı sergisinde çok başarılı oluyor. Apartman onunla da özdeşleşiyor. Bugün de pek çok sanatçı oturanı var apartmanın en üst (5.) kat bahsettiğim Ferda Art Platform, bir alt katı Öner Kocabeyoğlu’nun kendi kişisel koleksiyonundan parçaları randevu ile ziyaretçilere açtığı Papko Art Collection. Açıkçası benim için aşırı güzel, çok imreneceğim içi sanat eserleriyle dolu, canlı, güncel bir yer.

MENDERES’İN SUZAN SÖZEN İLE BULUŞMALARINA ŞAHİT

Güncel; modacı Dilek Hanif’in showroom’u oradaydı; Dilek Hanım’ın kendi dairesiymiş orası Öner Kocabeyoğlu’na satmış.

Apartmanın zaman içinde çoookkk ünlü konuğu, pek çok büyük olaya şahit etmişliği var.

Biraz girelim…

Misal, Adnan Menderes’in âşık olduğu Suzan Sözen’le buluştuğu iki yerden biri Ralli Apartmanı.

MERMERLER?

İstanbul Belediyesi eski Başkanı Kemal Aygün burada oturmuş. İsmet İnönü ve Yassıada’ya dair pek çok belgede apartmanın adı da geçiyor. Bu arada “Kemal Aygün’ün ikamet ettiği, Belediye mülkü olmayan Ralli Apartmanı’na mermer kaplatmaktan sanık olmuşluğu” varmış, araştırırken buldum! Hangi mermerler onlar?

Prof. Dr. Nermin Abadan Unat’ın ailesi 1930’ların başında İstanbul’a taşınıyor; ilk oturdukları yer Ralli Apartmanı.

COMMODORE 64 BURADA ÇIKMIŞ

Ya da garip/çok ilginç insan Sevan Nişanyan meğer Türkiye’de ilk popüler bilgisayar firmasının kurucusu imiş! Commodore-64! Türkiye’nin ilk popüler bilgisayar dergisini de çıkarmışlar, o Baytan Bitirmez müstear adıyla yazılar da yazmış. Peki Commodore-64’ün ilk satıldığı merkez ofis nerede? Ralli Apartmanı’nda…

Peki Art déco ve art nouveau stilleri de barındıran, Atölye İstanbul çizimlerinden binanın ilginç yapısına daha da hakim olduğum bu apartmanın mimarı, ilk yaptıranı kim? Bu soruların kesin yanıtını bilmiyorum.

RALLİ AİLESİ’NDEN TRABZONLU KEFELİ AİLESİ’NE

Ama ilginç bir şey buldum. Gülsüm Kamu (fotoğrafı var) bir dönemin çok ünlü, güzelliğiyle destan tiyatro oyuncusu. Gülsüm Hanım’ın ailesi biraz tutucu olduğundan o, annesinin amcası Türk edebiyatının ünlü şairlerinden Kemalettin Kamu’nun soyadını kullanıyor. Oysa tam ismi Emine Gülsüm Kefeli. Emine Gülsüm, 13 Ağustos 1944’te dedesi Hamdi Kefeli’nin sahibi olduğu İstanbul Teşvikiye’deki ünlü Ralli Apartmanı’nda dünyaya gelir. 2 yaşındayken annesi başka bir erkeğe aşık olup terk eder babası Mustafa Kefeli’yi. Üvey anne de onu istemeyince dedesinin himayesine girer.

Gülsüm Kamu’yu Yahya Amcası’nın eşi büyütmüş. Birlikte büyüdüğü kuzeni, Teoman Madra’nın eşi Beral’i öz ablası olarak bilmiş. Baba Kefeli’yi eskiler Mısır Çarşısı’ndaki ünlü Ehram Mefruşat mağazasının sahibi olarak tanır imiş. Yani bir dönem kesinlikle apartmanın sahipleri Trabzonlu Kefeli Ailesi. Ancak ilk yaptıran onlar mı? Emin olamıyorum. Ama bina 1930’larda da var ondan eminim ve 1940’larda sahipleri bu aile.

Bu arada, üstteki paragrafta, Gülsüm Kamu’nun yaşadıklarını Hürriyet Gazetesi’nin bir haberinden yararlanarak öğrenmiştim. Ama haberde Beral yerine Meral yazıyordu, ben de Beral Madra’yı biliyorum, Teoman Madra’yı da ama ilişkilerde bazen eksiğimdir, sorgulamamışım.

Buradaya yorum yazan Tülay Balcı Yanık beni aydınlattı. Beni, Faruk Bildirici’nin Beral Hanım ile yaptığı bir röportajdan haberdar ederek aydınlattı. Şöyle diyor orada Beral Madra, “Ben 1942’de İstanbul’da doğdum. Ailem Maçka’daki Ralli apartmanının dördüncü katında oturuyordu. 1952’ye kadar o güzel apartmanda yaşadık. Sonra babamın inşa ettiği Şakayık sokaktaki binaya geçtik, 1970’e kadar orada kaldık. 100 yıl önce göçmen bir ailenin yerleşik düzene geçişinin örneği söz konusu. Annemin babasının babası Batum’dan geliyor ve Laz. Babamın ailesi Kırım’ın Kefe şehrinden geliyor. Babamın babası armatör olduğu için çocuklarını çok iyi okutabilmiş. Babam Yahya Kefeli, Robert Kolejden mezun olduktan sonra Sümerbank bursuyla Londra’ya gitmiş, İmperial Kolej’de mühendislik okumuş, döndüğünde önce devlete çalışmış. Annemin babası ise cumhuriyetin kuruluş döneminde İktisat ve milli savunma bakanlıkları yapmış bir kişi, Hüsnü Çakır. Ailemde Türkiye Cumhuriyeti’nin ütopyasını kurmaya çalışan insanlar var. Bu insanların o ütopyanın bozulmasını nasıl gördüklerini gençliğimde izledim.”

Bu arada bu apartmanın arkada ince uzun ve geniş bir balkonu var.

Bazı kapılar, mermerler, bazı parkeler hâlâ orijinal. Asansörden emin olamadım. Dairelerin çoğuna giren ikinci “hizmetli kapısı” var.

YİNE GÜZEL YORUMLAR VAR

Baysan Bayar (@piccolabb), Kemal Bayar’ın kızı yazmış, Instagram hesabındaki paylaşımın altına. Önemli; buraya da ekleyeyim.

piccolabb

Ralli’nin Eski bi Rum mezarlığı üstüne yapıldığı ve bundan dolayı uğursuz olduğu rivayet edilirdi. 1958-61 aşağı yukarı dört sene oturduk. Bilaistisna her daire acılar ve felaketlerle uğraştı. Biz de.

Bizim oturduğumuz daire Halil bey diye birinindi. Babam İstanbul belediye başkanı olunca o apt da ev tuttuk. Kirasını kendimiz ödeyerek. babam bld reisi lojman hakkını kabul etmedi. Bu Halil Bey önce bizi bayıla bayıla aldı, 60 ihtilali olunca bu Kemal Aygün’ler ne zaman çıkacak diye bağırarak kapının önünde tepindi.

istanbulkiliseleri

Merhaba, binanın ismi İstanbul’un eski rum katolik ailelerinden olan Ralli ailesinden gelmekte. Banker olan Ralli biraderler bu binayı yaptırmıştı.

Paylaşımlarınızı zevkle takip ediyoruz, teşekkürler

ankaraapartmanlari

Commodore 64 kutusunda da yazardı o adres, hala var bende bir tane Ralli Apartmanı Metin Toker’in anılarında da geçer, Kemal Aygün’den dolayı. Ankara’da da Filistin Caddesi’nde köşe parselde Aygün’ün müstakil evi varmış, bugün yerinde iş merkezi var.

erdalinci

nişanyan ve osman kavala ortak getiriyorlar commodore 64ü.

ugurses

Müze diye gezelim bu apartmanı; tarih var.

gulizblt

Annemle babama okudum yazdıklarınızı masal gibi 1970-1976 arası burda tanışmışlar terziler, giriş katında Ayşe hanım diye terzi varmış çok ünlüler gelirmiş diktiği elbiseler gazetelerde çıkarmış

cicican.ny

1987-1992 arasında Teleteknik ve Perka şirketlerinin merkezi (1. Kat) olduğu dönemde burada çalıştım. Bence de bu bina değişik dönemlerin ruhlarını temsil eden bir müze gibi. Her İstanbul ziyaretinde mutlaka önünden geçer ve oradaki hatıralarımı yadederim.